نشست تخصصی «نگاهی به سینمای زنده یاد رسول ملاقلی پور» با حضور اکبر نبوی پژوهشگر ، روزنامه نگار و منتقد سینما عصر چهارشنبه پنجم مهرماه در سالن فردوس موزه سینما برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی موزه سینما، اکبر نبوی در ابتدای صحبت‌های خود به تقسیم‌بندی آثار در سینمای ایران اشاره کرد و گفت: به صورت کلی سینما ایران دارای سه دسته فیلم است؛ فیلم‌های دارای مخاطب خاص مثل آثار سهراب شهیدثالث و عباس کیارستمی که به آن به اشتباه سینمای هنری گفته شد. دسته دوم فیلم‌های عوام‌زده است که نقطه مقابل سینمای خاص قرار دارد و وجوه زیبایی شناسی و هنری ندارد. دسته سوم سینمای مردم‌گرا است که هم وجوه هنری و روایت گرا دارد و هم به نیاز مخاطب توجه می کند. این سینما‌ برای مردم فیلم می‌سازد اما نه صرفا بر اساس غریزه بلکه با فطرت مخاطب کار دارد. آثار افرادی مانند رسول ملاقلی پور در این دسته قرار دارد یعنی نه آنقدر سنگین است که مخاطب خاص داشته باشد و نه به مولفه‌های سینمایی و هنری، فرهنگی و سیاسی بی‌اعتنا بوده است.

نگاه ملاقلی پور همیشه انسانگرا بوده است

نبوی با بیان اینکه سینما با جامعه و جامعه با سینما همیشه با هم دیالکتیک دارند، افزود: این دیالکتیک، تعالی‌دهنده است و چنانچه به آن توجه نشود، سینمای عوام‌زده رونق می‌گیرد. آثاررسول ملاقلی پور با جامعه گفت‌‌وگو می‌کند. زمانی فیلمساز می‌تواند با جامعه مخاطب دیالکتیک (گفت‌وگو) خوب و پیش‌برنده داشته باشد که این گفت‌وگو در فرآیند سلوک هنری او و پیش قبل از ثبت روایت جلوی دوربین در درون هنرمند رقم خورده باشد.

این پژوهشگر با تاکید بر اینکه نگاه رسول ملاقلی پور در فیلم‌هایش انسانگرا بوده است، توضیح داد: ملاقلی پور در آثارش آنقدر در انسان‌گرایی جلو می‌رفت که گاهی ممکن است در اثر سوءتفاهم او را اومانیست در نظر بگیرند. اما او مطلقا اینطور نیست و اتفاقا در دایره معرفت توحیدی اوست که انسان جایگاه مرتفعی دارد. گاهی می‌گویند آثار او ضد جنگ است مثل فیلم «نجات یافتگان» که سال‌ها توقیف بود و این اتهام را به او می‌زدند درحالیکه تمام آثار جنگی حاتمی‌کیا، احمد مرادپور، مسعود کیمیایی، بهرام بیضایی و … هم ضد جنگ هستند.

تمام آثار ملاقلی پور ضد جنگ است

وی ادامه داد: اشعار شاعران بزرگی مثل قیصر امین‌پور، نقاشی‌ها، تئاترها و موسیقی‌ها در حوزه دفاع مقدس تماما ضد جنگ هستند. چرا که اساسا دفاع یک ملت در برابر تجاوز، ماهیتا ضد جنگ است. جنگ پدیده‌ی قابل تقدیسی نیست بلکه دفاع است که باید مقدس شمرده شود. پس بله، تمام آثار ملاقلی‌پور ضد جنگ است اما مطلقا ضد دفاع نیست. چون هیچ هنرمند با شرافتی، دفاع ملت خود را زیر سوال نمی برد و کسانی که برخی از آثار رسول را ضد جنگ می دانند، تفاوت جنگ و دفاع را نمی‌دانند.

نبوی سینمای دفاع مقدس ایران را به سه دسته تقسیم کرد و گفت: سینمای دفاع مقدس به سه دسته اجتماعی، حماسی و انسان‌شناسانه تقسیم می‌شوند. به طور مثال فیلم‌های «افق»، «عقاب‌ها، «کانی‌مانگا» و… سینمای حماسی، فیلم‌های «قارچ سمی»، «آژانس شیشه‌ای»، «باشو غریبه کوچک» و… سینمای اجتماعی است و سینمای انسان‌شناسانه که رسول ملاقلی پور پایه‌گذار آن است با فیلم «پرواز در شب» آغاز می‌شود. در این آثار چیزی که اهمیت دارد واکاوی جهان درونی انسان، ابعاد رازآمیز او و نوع مواجهه‌اش با پدیده ضد زندگی و سختی‌ست به نام جنگ و روایت پیرامون این انسان و احوالات او شکل می‌گیرد.

وی با بیان اینکه رسول ملاقلی پور از معدود فیلمسازانی است که دارای یک نگاه آرمانگرایانه بود و در عین حال به واقعیت هم توجه داشت. او چون ذاتا انسان کنشمندی بود، گاهی آنقدر در واقع‌گرایی شدت عمل به خرج می‌داد که بعضا احساس می‌شد با یک آنارشیست مواجه هستیم. در حالی‌که رسول به هیچ وجه آنارشیست نبود بلکه یک کنشمند بی‌قرار بود. در میان سینماگران ایرانی، مسعود کیمیایی هم انسان کنشمندی‌ست و این کنشمندی در آثارش تجلی دارد. این ویژگی (آرمان‌گرایی و واقع‌بینی، دستاوردهای بسیاری را رقم زده و اگر نبود، فیلم‌هایی مثل «خسوف»، «مجنون»، «نسل سوخته»، «پناهنده» و «قارچ سمی» ساخته نمی‌شد. ما در این آثار با آدم‌های حاشیه جامعه و طرد شده روبرو هستیم که تلخی‌هایی را روایت می‌کنند.

نبوی در ادامه گفت: هنر، ترجمه موقعیت‌های انسانی و حاصل تجربه فردی هنرمند یا انسان‌های دیگر است و اگر این ترجمه اتفاق نیفتد اثر هنری شکل نمی‌گیرد. رسول ملاقلی‌پور جدای از آن‌که بچه جنوب شهر بود و تلخی‌های طبقه فرودست را کاملا تجربه کرده بود، می‌گفت برای ساخت فیلم مجنون سه ماه با دستفرو‌ش‌های خیابان انقلاب زندگی کرده است. او به دلیل حضورش در جنگ و تجربه‌اش است که می‌تواند تا این اندازه صریح و بی‌پروا از دفاع مقدس سخن بگوید.

زنان در آثار ملاقلی پور باشکوه و کنش‌مند هستند

این پژوهشگر سینما درباره نقش و حضور زنان در آثار ملاقلی پور نیز بیان داشت: زنان در آثار رسول ملاقلی پور بسیار با شکوه و کنش‌مند هستند. این کنشمندی، در  فیلم «هیوا» که یک غزل عاشقانه است، در خسوف، پناهنده، نجات یافتگان، نسل سوخته و میم مثل مادر دید، لمس و تجربه کرد.

کاراکتر هیوا و شخصیت او یک فصل و یک مقطع مهم از تاریخ کشور را نیز روایت می‌کند‌ و یک واقعه را رقم می‌زند. در فیلم «نجات یافتگان» زن را در متن جنگ می‌بینیم و این اولین بار است که زنان و حضورشان در متن جنگ به تصویر کشیده می‌شود و در فیلم «پناهنده» هم به همین شکل است.

اکبر نبوی در ادامه صحبت‌های خود سینمای رسول ملاقلی پور را به چهاردسته فیلم‌های اجتماعی، دفاع مقدس که حماسی و انسان‌شناسانه است و ملودرام و آثار سیاسی (دو فیلم) تقسیم کرد.

وی همچنین به دیگر آثار این کارگردان اشاره کرد و گفت: «نسل سوخته» یک فیلم اپیزودیک‌ در سه قسمت است که قهرمان آن ستاره در دو موقعیت اجتماعی و فردی باز هم یک زن کنشگر است. ستاره مثل یک اکسیر حیات بخش در آن فضا و خانه است که عمارت را زنده می‌کند و در قسمت سوم می‌بینیم که نسل ستاره می‌خواهند حقشان را بگیرند‌.

وی با بیان اینکه در فیلم «سفر به چزابه» یک روایت نظربازانه داریم، افزود: این یک فیلم سوررئال و فرا واقعی است. رسول ملاقلی پور می‌گفت شهید حسن شوکت پور این فیلم را برای من در حالت یک خواب هیبنوتیزمی روایت کرد و من آن را ساختم. او جامعه را با این فیلم به 10 سال قبل می‌برد و به ما یادآوری می‌کند که چه بر ما گذشته تا آنها را فراموش نکنیم.

این منتقد سینما درباره فیلم «مزرعه پدری» نیز توضیح داد: این فیلم جزء آثار ضعیف دفاع مقدسی رسول ملاقلی پور است ( درعین حال که چندین سکانس درخشان دارد که هر کدام ارزش یک فیلم را دارند) نمی‌دانم چرا اصرار داشت که مجدد به سوررئال بپردازد. حتی انتخاب بازیگران آن هم مناسب نبود. در فیلم «قارچ سمی» که یک فیلم اجتماعی و در عین حال به شدت سیاسی‌ست، ما شاهد تحقق همان پیش‌بینی‌هایی هستیم که رسول در نجات یافتگان از زبان شهدایی که ازعالم معنا به عالم ماده برگشته بودند، روایت کرده بود.

نبوی با اشاره به فیلم «میم مثل مادر» و روایت‌های خاص این اثر تصریح کرد: «میم مثل مادر» نشان داد رسول ملاقلی پور آنقدر بر سینما مسلط شده که می تواند با ساخت یک ملودرام محکم و حوش‌ساخت، مخاطب را شگفت‌زده کند. ملودرام در سینمای ایران کم ساخته نشده، درباره مادر هم آثار بسیاری داریم اما با این وجود مگر چند فیلم داریم که مادر و مادرانگی را اینگونه روایت کند؟ در فیلم «میم مثل مادر» سپیده در متن جنگ حضور داشته و بعد هم مادرشدنش و نقص عضوی که فرزندش دارد و حالا رفتارهای مادر و پدر را می‌بینیم. مادرانگی سپیده باعث می‌شود که آن کودک معلول، اینطور باشکوه در فیلم بدرخشد. سعید (شخصیت کودک در فیلم میم مثل مادر) محصول دفاع این ملت است. در دفاعی که دربرابر تجاوز صورت گرفته، طبیعتا آسیب‌های به ملت مدافع وارد می‌شود، به همین دلیل است که سعید آسیب دیده اما هم صورت زیبایی دارد و هم سیرت زیبایی، زیرا دفاع زیبا است.

وی در ادامه صحبت‌های خود بیان کرد: رسول ملاقلی پور می‌خواست بعد از فیلم «میم مثل مادر» یک فیلم ‌درباره عاشورا بسازد که متاسفانه درگذشت به شدت زودهنگام‌اش این فرصت را از او و ما گرفت.

این نشست به مدت سه ساعت باحضور اعضاء باشگاه مخاطبان موزه سینما و علاقمندان سینما در موزه سینما برگزار شد.

نشست تحلیل و بررسی سینمای زنده یاد «رسول ملاقلی پور» همزمان با هفته دفاع مقدس در موزه سینما برگزار می شود.
به گزارش روابط عمومی موزه سینما، زنده یاد «رسول ملاقلی پور» از جمله کارگردان های شناخته شده و اثرگذار در سینمای دفاع مقدس با نگاهی اجتماعی است. به همین منظور موزه سینما نشستی تحلیلی پیرامون سینمای این کارگردان فقید سینمای ایران در روز چهارشنبه ۵ مهرماه ساعت ۱۶ در سالن فردوس برگزار می کند.
در این نشست بخش هایی از آثار زنده یاد «رسول ملاقلی پور» به نمایش درمی آید و « اکبر نبوی» پژوهشگر ، روزنامه نگار ، منتقد سینما و از دوستان این کارگردان نامدار سبنمای دفاع مقدس به مدت سه ساعت به تحلیل و گفتگو از زوایای مختلف می پردازد.
زنده یاد رسول ملاقلی پور در کارنامه هنری خود ساخت آًثار ماندگاری همچون : نجات یافتگان، سفر به چزابه، قارچ سمی، بلمی به سوی ساحل، هیوا، مزرعه پدری و … را داشته است.

عکس‌های پشت صحنه فیلم‌های سینمایی با موضوع مقاومت و دفاع مقدس در موزه سینما نمایش داده خواهد شد.
به گزارش روابط عمومی موزه سینما، موزه سینمای ایران همزمان با هفته گرامیداشت دفاع مقدس نمایشگاه عکسی از پشت صحنه فیلم های سینمایی با موضوع مقاومت و دفاع مقدس تحت عنوان «دفاع مقدس در قاب سینما» را برگزار می‌کند.
این نمایشگاه شامل پشت صحنه فیلم های سینمایی ماندگاری همچون:  بلمی به سوی ساحل ساخته زنده یاد رسول ملاقلی پور، مهاجر، برج مینو و آژانس شیشه ای ساخته ابراهیم حاتمی کیا، کیمیا و ابلیس ساخته احمدرضا درویش، عقابها ساخته زنده یاد ساموئل خاچیکیان، نیمه گمشده ساخته محمدعلی باشه آهنگر، ضربه طوفان ساخته علی قوی تن، رنجر ساخته احمد مرادپور، دایره سرخ ساخته جمال شورجه، معراجی ها ساخته مسعود ده نمکی، کانی مانگا و بازمانده ساخته زنده یاد سیف الله داد،حمله به اچ۳ ساخته شهریار بحرانی، شیار ۱۴۳ ساخته نرگس آبیار است.
علاقه‌مندان می‌توانند از ۳۱ شهریورماه تا ۷ مهرماه از ساعت ۱۰ صبح تا ۲۰ از این نمایشگاه که در محوطه باز  مجموعه فرهنگی تاریخی موزه سینما برگزار می شود بازدید کنند.

نشست «سینما و صلح » به مناسبن روز جهانی صلح با حضور حبیب احمدزاده کارگردان سینما و نویسنده، محمدرضا تقی پور مدیر موزه صلح، سید احمد محیط طباطبایی مدیر شورای بین المللی موزه ها (ایکوم)، وحید آگاه استاد دانشگاه و مجید اسماعیلی مدیرعامل موزه سینما برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی موزه سینما، مجید اسماعیلی مدیرعامل موزه سینما گفت: امروز ما در جهانی زندگی می‌کنیم که پر از جنگ است و سوال این است که چرا سینما تا به امروز نتوانسته صلح بوجود بیاورد. ذات سینما یک فضای سخت افزاری صلح است و همه با هم یک چیز واحد می‌بینند که این خود نمادی از صلح است. بنابراین به نظر می‌رسد ذات سینما این امکان را دارد تا صلح ایجاد و به گسترش صلح کمک کند.

وی با اشاره به نقش سینما به عنوان ابزاری برای برقرارکننده صلح میان جوامع، افزود: وقتی در جامعه‌ای افراد بتوانند از طریق سینما با هم حرف بزنند دیگر لازم نیست حرف‌های خود را جای دیگری بزنند زیرا از طریق سینما می‌توانیم صحبت‌هایمان را به تصویر ترجمه کنیم، تصویر را به مواجهه بگذاریم و اگر این توازن در تصویر اتفاق بیفتد و نه در جای دیگر این اتفاق عاقلانه‌تر است. هر چقدر بتوانیم مواجه‌های سخت را به مواجه نرم تبدیل کنیم بهتر است و این امر از کارکردهای سینما است.

سینما باید درجه نفرت را در جامعه کاهش دهد

مدیرعامل موزه سینما ادامه داد: دنیای امروز به خاطر بحران‌های مختلف اعم از بحران هویت، ناکارآمدی، تبعیض، مشروعیت، نفوذ و… دنیای ملتهبی شده است و این بحران‌ها هدف مشترکی دارند که آن تولید نفرت است. اگر در جامعه‌ای این بحران‌ها به اوج خود برسد نفرت میان افراد آن جامعه نیز بیشتر می‌شود و با بالا رفتن درجه نفرت در جامع قطعا جنگ خواهد شد. سینما می‌تواند به هر کدام از این بحران‌ها با یک مبنای منطقی بپردازد تا به صلح پایدار برسد درغیر این صورت صلح ناپایدار خواهیم داشت.

وی با بیان اینکه در سینما باید حرفی درست و مشترک تولید و منتشر کرد، گفت: یکی از کارهای بزرگی که سینما می‌تواند انجام دهد این است که عاقلانه و مبتنی بر واقعیت‌ها به بحران‌ها بپردازد و درجه نفرت را در جامعه کاهش دهد. متاسفانه سینما این نقش و کارکرد خود را به خوبی ایفا نمی‌کند. گاهی سینما به جای کاهش میزان نفرت میان افزاد جامعه، نفرت‌افزایی می‌کند و باعث خشم بیشتر میان مردم  می‌شود درحالیکه می‌شود درباره هر چیزی حرف زد و به صورت منطقی به آن پرداخت.

اسماعیلی افزود: زمان آن نیست که شرایطی مانند آلمان قدیم که در طول 100 سال 15 انقلاب را تجربه کرد و هزاران نفر کشته شدند را تجربه کنیم. در سینما می‌توانیم بجای جنگیدن و بعد به صلح رسیدن با گفتگو به صلح برسیم.

تاکید سینمای دانش بنیان بر «اصلاح پذیری» در جامعه

مدیر عامل موزه سینما با بیان اینکه سینمای ایران فراز و نشیب زیادی دارد، گفت: به عنوان مثال، فیلم‌های مجید مجیدی در مورد سینمای فطرت است که ریشه در خوبی‌های بیرونی انسان‌ها دارد. پیش از این درباره سینمای دانش‌بنیان صحبت کرده‌ایم؛ سینمایی که می‌داند چه می‌خواهد بگوید و چیزی که می‌خواهد بگوید را به صورت علمی می‌داند و از آن پشتیبانی می‌کند تا محقق شود. گاهی می‌خواهیم به صلح اشاره کنیم ولی جنگ را بارزتر نشان می‌دهیم. احساس می‌کنم برخی از سینماگران ما از مفهوم صلح دور شده‌اند.

اسماعیلی افزود: ما می‌توانیم در فیلم‌ها بحران‌های اجتماعی نظیر بحران توزیع ناعادلانه مشاغل و ثروت و… را نشان دهیم.باید توجه داشته باشیم که اگر ما این بحران را به سینما تبدیل کردیم و خروجی این تصویر تبدیل به خشم متراکم شود کار خود را انجام نداده‌ایم. درست است سینماگر باید وضعیت را آینه‌وار نشان دهد ولی سینمای دانش‌بنیان و هوشمند متوجه این موضوع است که همه ما داخل یک کشتی هستیم و اگر بخواهیم این کشتی را به سلامت به مقصد برسانیم باید مراقب باشیم که هر چیزی که مطرح می‌کنیم ناظر بر «اصلاح‌ پذیری» باشد.

وی ادامه داد: توجه به اصلاح پذیری تفاوت میان سینمای فطرت با سایر سینماهاست که در آثار مجید مجیدی می‌بینید. علاقه داریم سینمایی داشته باشیم که وضع موجود را نشان دهیم و برای اصلاح و بهتر شدن جامعه و پایدار شدن وضعیت، حرف خود را هم بزنیم. سینمای هوشمند سینمایی است که اگر دردی را دوا نمی‌کند و راهکار ارائه نمی‌دهد، حداقل آن نقطه‌هایی که می‌تواند به اصلاح بیانجامد را از بین نبرد.

با گذشت صلح محقق می‌شود

در بخش دیگری از این نشست حبیب احمدزاده درباره سینما و صلح گفت: موضوع سینما و صلح مانند چاقوی دو لبه است. یکی از توانایی‌های سینما، قدرت اشاعه است که در کنار آن جنایتی هم خلق شده و آن این است که ما آن چه در فیلم نشان می‌دهیم نیستیم و این بسیار خطرناک است.

وی افزود: یادم می‌آید در زمانی که کتاب می‌خواندیم دوست داشتیم با ذهن خود قطعاتی بسازیم و همذادپنداری کنیم ولی امروز در سینما یک ماجرای خلق شده را به همراه یک بسته پاپ‌کورن می‌بینیم و بیرون می‌آییم. به عنوان مثال، به عنوان کارگردان می‌توانیم فیلمی درباره اعتیاد بسازیم در حالی که خودمان هم معتاد باشم؛ زیرا برایمان مهم این است که در آن یک ساعت و نیم در قاب سینما آدم خوبی به نظر بیایم و این خطری است که همه ما را تهدید می‌کند.  قبلا اگر نویسنده سعی می‌کرد به ایده آل‌هایش برسد و هدف باشد امروز به راحتی می‌توانیم فردی جنگ‌طلب باشیم اما فیلمنامه‌ای درباره صلح بنویسیم زیرا بستگی به این دارد که چقدر به من پول می‌دهند و این خطری است که امروز همه ما را تهدید می‌کند.

احمدزاده همچنین گفت: جهان مجازی که بخشی از آن سینما است به راحتی به ما اجازه می‌دهد پشت لایه‌های مختلف مخفی شویم و این موضوع در محدوده جهانی نیز اتفاق می‌افتد. در دنیا به اسم آزادی ، صلح و حتی دین، جنایت‌های زیادی شده است و این کلمات حربه خوبی برای سوء‌استفاده بوده است و کاری که جهان امروز از طریق رسانه با ما انجام می‌دهد همین است.

وی ادامه داد: مهم نیست که در چه موقعیتی از صلح یا جنگ باشید مهم این است که انسانی رفتار کنید. اگر در دوره صلح به سر می‌برید و به دیگران احترام نمی‌گذارید، شما صلح‌طلب نیستید. اگر در دوران جنگ توانستید انسان خوبی باشید و حتی با دشمنانتان انسانی رفتار کردید می‌توانید ادعای صلح داشته باشید.

احمدزاده در ادامه بیان داشت: به نظرم می‌توان فیلمی ساخت که وقتی تمام می‌شود مخاطب با خود بگوید چرا من نباید مانند قهرمان واقعی فیلم باشم. مهم نیست چه موقعیتی دارید مهم این است که بتوانید آن موقعیت را در واقعیت به یک معجزه برای خود و دیگران تبدیل کنید که اگر یاد بگیریم می‌فهمیم که انسانیت چه لذت بزرگی دارد.

وی همچنین گفت: سینمای ایران سینمای نجیبی است به همین دلیل می‌توان از طریق سینما با دنیا صحبت کرد؛ می‌توان بدون اینکه از ارزش‌ها عدول کرد توسط ارزش‌های انسانی با دنیا ارتباط برقرار کرد. باید سعی کنیم در زندگی‌مان همانند آنچه روی پرده سینما نمایش می‌دهیم باشیم. ما به این دنیا آمده‌ایم که دنیا را جای بهتری کنیم و بهتر از قبل به نسل بعدی برسانیم و از یاد نبریم که صلح با گذشت می‌تواند محقق شود.

سینما گذشته، حال و آینده را بهم وصل می‌کند

در ادامه محیط طباطبایی رئیس شورای بین المللی موزه ها (ایکوم) با اشاره به مفهوم موزه، گفت: موزه یک نهاد فرهنگی است که حتما باید نتیجه آن صلح باشد، موزه‌ای که کینه و نفرت دامن می‌زند را نمی‌توان موزه نامید. امروز را برنامه مشترک میان صلح و سینما قرار دادند تا از زاویه موزه سینما و موزه صلح به آن پرداخته شود. وظیفه موزه این است که مانند مادر رفتار کنند و فرهنگ و باور و شناخت و دین مادری خود را به نسل‌های بعد منتقل کنند. به همین دلیل است که مخاطبان اصلی این موزه‌ها بیشتر کودک و نوجوان است.

وی با بیان اینکه موزه‌های جنگ موزه‌های مهمی هستند اما امروز این موزه‌ها را با عنوان موزه‌های صلح می‌شناسیم، بیان داشت: سینما در قالب هر فیلم می‌تواند رفتار موزه‌ای داشته باشند. فیلم‌هایی موزه‌ای ساخته شده‌اند که می‌توانند فرهنگ و زندگی را در تمام مقاطع ضبط کرده و انتقال دهند و از قصه ، فرهنگ و داستان برای انتقال یک مفهومی استفاده کنند.

محیط‌طباطبایی با اشاره به اهمیت امید در آثار سینمایی، گفت: یکی از کلید واژه‌های اصلی زندگی انسان، امید است. هر فیلمی که امید را از شما بگیرد به وظیفه انسانی خود عمل نکرده است. باید امید را در ذهن مخاطب و نسل بعد زنده نگه داریم. به همین دلیل سینما یک پل ارتباطی است؛ این پل وقتی می‌تواند مفهوم اصلی خود را در مفاهیم صلح و انسانی درک ‌کند که بتواند امید و هم‌زیستی را منتقل کند. سینما در شکل موزه‌ای خود، گذشته حال و آینده را به هم وصل می‌کند.

سینما باید پیام آور صلح باشد

وحید آگاه دبیر این نشست و استاد دانشگاه نیز گفت: سینما باید امیدبخش و پیام‌آور صلح باشد. رابطه سینما و صلح در چند دسته‌بندی جای می‌گرید؛ ابتدا اینکه صلح در ذات سینما و هنر است. کلمه موزه به تنهایی روح شما را لطیف می‌کند و تصویری از نفی خشونت و تشویق به زندگی مسالمت‌آمیز است و سینمای صلح دسته‌بندی دوم است. دسته سوم مربوط به سینمای اجتماعی است که حتی اگر راهکار هم نداشته باشد در دلش یک زنهار دارد و در راستای سینمای صلح است.

وی ادامه داد: هرچقدر هنر در کشوری قوی‌تر و فزاینده‌تر باشد، ناآرامی‌ها و ناراحتی‌ها کمتر خواهد بود. افراد با دیدن و شنیدن هنر حالشان بهتر می‌شود پس هنر نقش مهمی دارد. اگر هنرمندان با آثار هنری خود این حرف را بیان کنند از بخشی از خشونت‌ها در جامعه جلوگیری می‌کنند.

در این نشست که به همت موزه سینما، موزه صلح تهران، ایکوم ایران وموسسه حقوق و هنر برگزارشد، کلیپی از صحبت‌های حجت‌الله ایوبی عضو هیأت علمی دانشگاه تهران درباره سینما و صلح و بخشی از فیلم‌های «دو راه حل برای یک مسئله» ساخته زنده یاد عباس کیارستمی و «باشو غریبه کوچک» ساخته بهرام بیضایی نیز نمایش داده شد.

 

در آستانه روز ملی سینما کارگاه کارگردانی «از طرح تا اجرا» توسط رهبر قنبری مستندساز و کارگردان سینما عصر روز گذشته در سالن فردوس موزه سینما برگزار شد.
به گزارش روابط عمومی موزه سینما، رهبر قنبری با اشاره به تفاوت فیلمنامه فیلم کوتاه و بلند، گفت: تفاوت اصلی این دو فیلمنامه در ایده‌ها و رفتار فیلمنامه‌نویس است. نویسنده باید فکر اولیه و ایده اصلی فیلم را در خود داشته باشد و آن ایده دربرگیرنده اکثریت مردم باشد.
وی با بیان اینکه همه ما صاحب فکر و نظر هستیم، افزود: نکته مهم این است که نباید«موضوع» فیلمنامه را با «ایده» اشتباه بگیریم. ایده‌ها جنبه های مختلفی دارند. مثلا در ایده ناظر، نظر کننده به داستان همان دانای کل است. اکثر آثار اولیه تاریخ نمایش که با فیلمنامه پیوستگی زیادی دارد از جمله ایده‌های ناظر هستند و این نمایشنامه‌ها اکثرا دارای یک پروتاگونیست و آنتاگونیست هستند.
قنبری ادامه داد: ایده‌های دیگری مانند علمی و تخیلی با انیمیشن و سینمای خیال‌پرداز ارتباط دارد و به طور کلی هزاران موضوع وجود دارد که بر اساس آن می‌توان ایده‌های مختلفی پیدا کرد بنابراین باید به همه موضوعات فکر کنید. در ایده ناظر؛ عشق، حسد، کینه، انتقام‌جویی، شجاعت، ایثار و جان نثاری از ایده‌های اصلی هستند. اما موضوعات باید از جامعیت کافی برخوردار باشند تا تبدیل به یک ایده سینمایی شوند.
کارگردان «او» با اشاره به موضوع در فیلم بلند گفت: در فیلم بلند تا زمانی که تمامی وجوه موضوع را به هر سبک و سیاقی بیان نکردیم، فیلم به پایان نمی‌رسد و باعث طولانی‌تر شدن آن می‌شود. اما اگر درباره همان موضوع بخواهیم فیلم کوتاه بسازیم به ناچار باید کار فرمالیستی انجام دهیم یا برای هر موضوع نماد بسازیم و آن نماد باید از جامعیت مکانی برخوردار باشد و درباره همه پارامترها باید تحقیق کرد.
قنبری ادامه داد: راز موفقیت یک فیلمنامه کوتاه، نگاه دقیق به جامعه است. هیچ روزی نیست که فیلمنامه‌ای نخوانم و ننویسم. شما هم به عنوان علاقه‌مند به این حوزه می‌توانید از موضوعاتی که می‌بینید عکس بگیرید و به آنها فکر کنید. نکته جالب این است که نوشتن فیلمنامه کوتاه در پیدا کردن مکان و کشف فرم‌هاست.
کارگردان «پرنده باز کوچک» با اشاره به شخصیت در فیلمنامه بیان داشت: بعد از انتخاب موضوع، انتخاب شخصیت در یک موقعیت جذاب بسیار مهم است. کاراکتر را باید قدرتمند انتخاب کنید و توجه داشته باشید که قدرت از خود کاراکتر بیرون نمی‌آید بنابراین باید برای مسیر طراحی دقیقی انجام بدهید. در فیلمنامه بلند 8 الی 11 دقیقه فرصت دارید مخاطب را برای تماشای ادامه فیلم روی صندلی سینما نگه دارید. حال باید عاملی برای تحرک قصه و کاراکتر مثبت خود عرضه کنید که این عامل نهایتا به نتیجه و پایان فیلم اشاره خواهد داشت.
قنبری ادامه داد: یکی از روش‌های من در 38 سال کار در سینما این است که معمولا قصه‌ام را سر و ته می‌نویسم؛ کاری که برای بسیاری افراد دشوار است. یعنی در ابتدا صحنه آخر را می‌نویسم و می‌خواهم نتیجه آن عالی باشد. این کار را باید بسیار تکرار کنید تا یاد بگیرید و هر چه پیش می‌روید به تدریج نوشتن بقیه قسمت‌های فیلمنامه آسان‌تر خواهد شد.
وی در ادامه گفت: در شروع فیلمنامه باید به اصل موضوع اشاره کنید که چه اتفاق مهمی افتاده است و هیچ چیز را از مخاطب پنهان نکنید و اگر همان اول به نکته خوبی برخوردید آن را بیان کنید. هر آنچه از ذهنتان عبور کرد را در فیلمنامه بگذارید. در این حالت آنتاگونیست هم قوی‌تر می‌شود و کشف آن مسیری که می‌خواهید در شخصیت پیدا کنید خود به خود تقویت خواهد شد.
کارگردان «روییدن در باد» در پایان ضمن جمعبندی مباحث ارائه شده بیان داشت: برای کارگردانی باید یک متن منسجم داشته باشید که شروع، پیرنگ درست و درونمایه خوبی داشته باشد، همچنین فیلمنامه دارای داستان، موضوع و شخصیت های عالی داشته باشد تا شما بتوانید شروع به کارگردانی کنید.
گفتنی است، در این کارگاه که بیش از چهار ساعت به طول انجامید «رهبر قنبری» علاوه بر ارائه مباحث نظری نکاتی همچون دکوپاژ، میزانسن، پلان‌ها، خط فرضی و … را به صورت عملی توضیح داد.