برنامه نمایش و نشست نقد و بررسی مستندهای «دو راه حل برای یک مسئله» و «قضیه شکل اول شکل دوم» ساخته زنده یاد عباس کیارستمی با حضور روبرت صافاریان مستند ساز و منتقد پیشکسوت سینما در سالن فردوس موزه سینمای ایران برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی موزه سینما، پس از نمایش این دو اثر روبرت صافاریان گفت: آنچه از این فیلم‌ها بیش از هر چیز به یاد می‌ماند، مصاحبه‌های موجود در آن است و یکی از دلایل جذابیت این مصاحبه‌ها، افرادی هستند که با آن‌ها گفت‌و‌گو می‌شود. بسیاری از این افراد در فعالیت‌های سیاسی سال‌‌های ابتدایی انقلاب نقش بسیاری داشتند و بسیاری از آن‌ها امروز دیگر در قید حیات نیستند.

وی با بیان اینکه کتابی درباره کیارستمی نوشته‌ که در آن به فیلم «قضیه شکل اول شکل دوم» پرداخته شده است، افزود: من معتقدم این اثر یک شاهکار است البته نقص‌هایی نیز به آن وارد است. یکی دیگر از دلایل جذابیت‌ این اثر مربوط به سال ساخت آن است زیرا در سال ۱۳۵۸ و در ابتدای انقلاب ساخته شده است اما با این وجود کیارستمی خود را درگیر آن فضا نکرده و این موضوع بسیار قابل تقدیر است.

صافاریان بیان داشت: کیارستمی حتی در فیلم‌های بلند خود نیز به موضوعات دراماتیک نزدیک نمی‌شود و در گفت‌وگوهایی به این موضوع اشاره کرده بود. بخش ابتدایی این فیلم دربردارنده اثری با مختصات آموزشی است و دارای دکوپاژ، بازیگر، تدوین و… بوده و  شکل مستند ندارد.

این منتقد سینما خاطرنشان کرد: فاصله گرفتن از احساسات گرایی مقوله‌ای است که با روحیه مستندسازی بسیارهم جهت است. یک مستند ساز زمانی که موضوعی را انتخاب می‌کند، به جای اینکه خود درگیر آن شود و به موضع گیری روی آورد، باید اجازه دهد که افراد مقابل دوربین موضع گیری کرده و مخاطب را در معرض نظرات متفاوتی قرار دهند و کیارستمی در این دو فیلم چنین رویکردی را در پیش گرفته است.

این منتقد پیشکسوت سینما ادامه داد: فیلم «قضیه شکل اول شکل دوم» دارای بخشی داستانی است و در ادامه به شکلی مستند، نظر افراد مختلف درباره آن بخش پرسیده می‌شود. برای من سوال است که چرا از چنین ساختاری آنطور که باید دیگر در سینمای مستند ایران استفاده نشده است؟ این ساختار علاوه بر اینکه دارای کشش و جذابیت زیادی است به فیلمساز نیز کمک می‌کند تا از موضوع فاصله گرفته و از قضاوت خودداری کند.

صافاریان یادآور شد: در فیلم «دو راه حل برای یک مسئله» نیز شباهت‌هایی با اثر مذکور از نظر ساختاری مشاهده می‌شود. در این فیلم قرار بود کارشناسان تعلیم و تربیت درباره موضوع مورد بحث اظهار نظر کنند اما مصادف شدن این فیلم با زمان انقلاب باعث شد تا کیارستمی به سراغ افراد سیاسی برای انجام گفت‌و‌گو برود. کیارستمی در آن‌ سال‌ها بیش از هر چیز به مسئله ارائه «راه حل» می‌پرداخت و این موضوع در چگونگی نام گذاری اثر هم به چشم می‌خورد.

وی در ادامه گفت:  اگر دستیابی به حقیقت برای ما ممکن نیست در عوض می‌توانیم نسبت به مسائل روزمره به دنبال ارائه راه حل باشیم و این موضوع در فیلم‌های کیارستمی دارای پیشینه تاریخی است. او پیش از انقلاب به دو گونه فیلم‌های آموزشی و فیلم‌های داستانی بلند و نیمه بلند همچون «مسافر»، «تجربه» و «گزارش» گرایش داشت و این آثار او در ادامه جریان تلخ اندیش سینمای ایران قرار می‌گیرند و او در ساخت آن‌ فیلم‌ها تحت تاثیر فضای روشنفکری موجود در دهه پنجاه قرار دارد. اما فیلم‌های آموزشی کیارستمی نیز وجوهی دیگر از نوع نگرش او را بازتاب می‌دهد و آن نوع تفکر روشن اندیش اوست که تمایل دارد آموزش‌هایی را برای کودکان داشته باشد و این موضوع را به صورت جدی دنبال می‌کند.

صافاریان با بیان اینکه در فیلم‌هایی که دیدیم جزئیات جذاب بسیاری مشاهده می‌شود، افزود: هر دو اثر از نظر فرمال دارای سادگی هستند و با این وجود، او در نمای آخر فیلم دست به موضع گیری می‌زند. فیلم دارای یک پرسش مهم با این مضمون است که آیا همبستگی یا مقاومت همیشه دارای صورتی مثبت است و یا بستگی به موضوع دارد. فیلم «قضیه شکل اول شکل دوم» اگر مورد پرداخت جدی قرار گیرد متوجه خواهیم شد مواردی در آن اضافه است. برای مثال ، فصل مربوط به گفت‌و‌گو با والدین بچه‌ها از جمله این موارد است که به راحتی فراموش می‌شوند.

صافاریان ادامه داد: برای کیارستمی مقوله فرم دارای اهمیت زیادی است به همین دلیل در این دو اثر اندازه کادرها همه به یک اندازه بوده و او به دنبال نوعی مینیمالیزم است و کیارستمی از به کار بردن المان‌های زیاد که ممکن است ذهن مخاطب را منحرف کند پرهیز می کند.

این منقتد درباره ساختار این دو اثر بیان داشت: ساختار «قضیه شکل اول شکل دوم» بر مصاحبه استوار است در حالی که امروزه بسیاری از مستندسازان گمان می‌کنند به کاربردن مصاحبه در فیلم مستند چندان رویکرد درستی به نظر نمی‌رسد و به وجه هنری آثار لطمه وارد می کند، در حالی که مصاحبه یکی از ارکان فیلم مستند است و اگر به خوبی از آن استفاده شود می‌تواند به تاثیر یک اثر اضافه کند. ضمن اینکه افراد با توجه به علایق شخصی خود می‌توانند بخشی از یک فیلم را جذاب دانسته و نسبت به سایر بخش‌ها نقد داشته باشند. زمانی که فیلمساز یک موضوع محوری را برای اثر خود انتخاب می‌کند لازم است از پرداختن به موضوعات دیگر بپرهیزد و روی مسئله اصلی تمرکز کند.

وی افزود: یکی از انتقادهایی که به کیارستمی می‌شود این است که آثار او شکل و شمایلی خنثی دارند در حالی که گوینده چنین صحبت‌هایی احتمالا بر این عقیده است که فیلمسازان باید سمت و سوی سیاسی داشته باشند و به صورت شعار زده با موضوع برخورد کند.

 

مجید اسماعیلی مدیرعامل موزه سینما در آیین رونمایی از فعالیت های موزه سینما ضمن خیرمقدم به مهمانان گفت: مراسم امروز حاصل تغییر رویکرد موزه سینما است.  در طول سال‌های گذشته زحمات زیادی در موزه سینما کشیده شده و این ساختمان قاجاری زیبا همواره پذیرای آثار سینماگران بوده است.

وی با بیان اینکه  کار موزه این است که اتصالی میان نسل قدیم و جدید ایجاد کند، ادامه داد:  نسل جدید درگاه ادراکی متفاوتی با موزه سینما داشت درنتیجه ما نیاز داشتیم که با مخاطب جدید ارتباط برقرار کنیم. نکته مهم این است کسانی که وارد موزه سینما می‌شوند باید جذب آن شوند زیرا آثار و جوایز مفاخر سینمای ایران در این مجموعه فرهنگی نگهداری می‌شود و  ما در رویکرد جدید موزه می‌خواهیم ارتباطمان را با مخاطبان عمیق‌تر کنیم.  مخاطب اصلی موزه کودکان هستند به همین دلیل ما در برخی از بخش‌هایمان وسایلی قرار دادیم که به اندازه قد کودکان است.

وی درباره تقویم جامع سینمای ایران نیز بیان داشت: کار ما بزرگداشت مهم‌ترین داشته سینمای ایران یعنی افراد آن است. کاری که ما در تقویم سینمایی انجام دادیم این است که زادروز ، درگذشت، جوایز، آثار و … هنرمندان را  اعلام می‌کنیم و همچنین افراد می‌توانند وارد بیوگرافی و معرفی آثار افراد شوند. ما اکنون اطلاعات نزدیک به ۳ هزار نفر را در این تقویم سینمایی ثبت کردیم. همچنین امیدواریم شبکه اجتماعی مخصوص سینماگران نیز ایجاد شود تا ارتباط خانواده سینما از این طریق حفظ شود.

مدیرعامل موزه سینما گفت: در حوزه تاریخ شفاهی موزه سینما صاحب گنجینه ایران است اما این گنجینه درحال خاک خوردن بود.به همین دلیل این گنجینه را فرآوری کردیم و بخشی از آن کتاب‌هایی است که منتشر شد. در  سه سال گدشته شاید بیش از ۱۰۰ نشست، کارگاه و مصاحبه داشتیم که این اطلاعات باید در دسترس علاقه‌مندان سینما قرار بگیرد.

اسماعیلی در پایان بیان کرد: نسل جدید نسلی است که باید شگفت‌زده شود و ما نمی‌توانیم با سیستم قدیم آن‌ها را جذب سینما کنیم. درنتیجه سالن ایمرسیو مدیا را راه‌اندازی کردیم و به زودی محصولات بیشتری در آن قرار می‌گیرد. در پایان امیدواریم با کمک شما  مسیری که شروع شده است به خوبی ادامه داشته باشد.

آیین رونمایی از جدیدترین رویدادهای موزه سینمای ایران عصر یکشنبه ۲۵ شهریور ماه در موزه سینما برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی موزه سینما، مژده لواسانی که اجرای این برنامه را برعهده داشت در ابتدای مراسم با تبریک روز ملی سینما گفت: در این مراسم از اولین کتاب تاریخ شفاهی موزه سینما، پلتفرم تخصصی موزه سینما، اپلیکیشن تقویم جامع سینمای ایران و اولین سالن ایمرسیو مدیای موزه رونمایی خواهد شد و در ادامه از  محمد خزاعی رئیس سازمان سینمایی دعوت کرد تا به روی سن بیاید.

خزاعی در پاسخ گلایه های آقای فرهنگ نسبت به شرایط فرهنگی و ممنوع کارها و فیلم های توقیفی گفت: بنده ۳ سال است که مدیریت سازمان سینمایی را برعهده دارم و  نه چهل سال و قطعا، نمی توانم پاسخگوی چهاردهه مدیریت سینما باشم.

رییس سازمان سینمایی در این مراسم عنوان کرد: سینما بعد از انقلاب اسلامی با همه فراز و فرودها همچنان، شاخص ترین جلوه فرهنگی کشور است و در سه ساله اخیر هم، برغم رخدادهای بی سابقه، در مسیر توسعه قرار دارد.

محمد خزاعی خاطرنشان کرد: از دوران کرونا، فضای عمومی فرهنگ و هنر دچار رکود، سردی و یاس شده بود؛ اما خوشبختانه، با همراهی قاطبه فعالان سینمایی و بزرگان این عرصه به نقطه مطلوب و رضایت بخشی رسیده که می توانیم امروز،  از ایده ال ها و ارمان های حوزه فرهنگ حرف بزنیم و زمینه برای بحث های جدی تر فرهنگی و سینما فراهم شده است،

وی  با بیان اینکه سال ۱۴۰۰ خوشبین ترین تحلیل گران هم، پیش بینی نمی کرد سینما با آن شرایطی که داشته، به رشد، رونق امروز برسد افزود: وقتی قطار توسعه به حرکت در آمد، اقتصاد سینما جان دوباره گرفت ، سالن های گرفتار تعطیلی و تغییر کاربری دوباره، رونق گرفتند و اعتماد مردم و مخاطبان به فیلم ها و سالن های سینما برگشت، اکنون، می توان از نیازهای آرمانی تر در این عرصه حرف زد.

رئیس سازمان سینمایی با اشاره به تلاش مضاعف برای رفع ممنوعیت ها و محدودیت های سینماگران بیان داشت:  طی چهل سال گذشته، در  همه دولت ها همواره برای افراد و آثاری مشکلاتی پیش آمده است، از دهه ۶۰ هم ممنوعیت فعالیت برخی هنرمندان و آثار هنری را شاهد بوده ایم و این پدیده چیز جدیدی نیست. در همه دوره‌ها یک‌سری فیلم‌ها موانعی برای اکران داشتند و در سال‌های بعد به دلیل برخی مسائل، مشکلاتشان رفع شده است.

هنرمند حزب سیاسی نیست

وی ادامه داد: معتقدم هیچکس نمی‌تواند یک هنرمند را محدود کند مگر اینکه خودش این محدودیت را برای خودش ایجاد کند، هنرمند همواره با اثر هنری خود ماندگار است.

وی تاکید کرد: هنرمند حزب سیاسی نیست ، هنرمند قرار نیست کار سیاسی کند بلکه هنرمند باید در اثر هنری خودش حرفش را مطرح کند. سینما و فرهنگ هم محل تاخت و تاز سیاستمداران نیست‌. بلکه فرهنگ و هنر برای مدیریت سیاستمداران و توسعه و پیشرفت کشور است.

وی ادامه داد: هنرمندان باید در آثارشان، دغدغه های سیاسی و اجتماعی خود را منعکس نمایند. آزادی حق هنرمند است ولی اگر کسی بخواهد به جای کار هنری، وارد کنشگری سیاسی شود طبیعی است که باید مسئولیت کارش را هم بپذیرد. مانند مهندس و پزشکی که خارج از حوزه تخصصی وارد جریان سیاسی و حزبی می شوند.

به اعتقاد وی، هنرمند واقعی اجازه نمی دهد جریانات سیاسی از آن ها برای منافع خودشان سو استفاده کنند.

رئیس سازمان سینمایی با اشاره به سیر اتفاقات معاصر گفت: متاسفانه، ما به جای اینکه بر اساس چشم انداز برنامه های تحولی تدوین شده حرکت کنیم به دلیل مواجهه با بسیاری از بحران ها و پدیده های اجتماعی ناچارا، تمام انرژی و تمرکزمان را مصروف حل و فصل و رفع مشکلات غیرسینمایی برخی هنرمندان کرده ایم.

وی ادامه داد: امروز کمتر از ۳۰ هنرمند گرفتار مشکل و ممنوعیت کاری هستند که تعدادی  از آن ها در خارج از کشور بسر می برند و چند نفری هم به خاطر موضوع حجاب مشکل دارند که مشکلات تعدادی از آنها با همکاری و کمک خودشان در حال حل شدن است.

خزاعی خاطرنشان کرد: بخش اعظمی از وقت و انرژی ما با کمک دوستان خانه سینما برای رفع این گونه گرفتاری های همکاران سینمایی در محاکم قضایی و امنیتی گذشت.

خزاعی با بیان اینکه پایبند به حرف و قول خودم در این سه ساله بوده ام اظهار کرد: به جز فیلم آقای غلامرضا موسوی هیچ فیلم توقیفی در زمان مدیریت بنده وجود ندارد که پروانه ساخت دریافت کرده و مجوز نمایش نداشته باشد، این فیلم هم فرایندی مغایر با آئین نامه ساخت را طی کرده و تخطی عوامل از قوانین کشور در آن اتفاق افتاده است.

خزاعی تصریح کرد: در رابطه با ممنوعیت فعالیت‌های هنرمندان نیز، باید بگویم که وزارت ارشاد و سازمان سینمایی ابزار و اختیاری برای ممنوع کردن در هیچ دوره و دولتی نداشته و ندارد و مسئولیتی هم، در این زمینه ندارد بلکه قوه قضائیه و مراجع قانونی به این گونه موضوعات رسیدگی می کنند.

مسلما هیچ مدیری دوست ندارد که در فضای کاری خودش فضای سردی ببیند و ما با تمام قوا کار کردیم تا در سینما دوستی و مودت حفظ و تقویت شود.

وی خاطرنشان کرد: سال ۱۴۰۰ یک سینمای ورشکسته را تحویل گرفتیم و امروز، سینما در وضعیت مطلوبی قرار دارد، و قطعا، اگر برخی پدیده های اجتماعی و مشکلات فرامتن سینما نمی بود تراز رشد سینما از این سطح هم فراتر می رفت و همه این موفقیت ها با همت و همراهی خانواده سینما، بزرگان و پیشکسوتان این عرصه و عزیزانی که تعدادی از آن ها در این جمع حاضر هستند محقق شده است.

رئیس سازمان سینمایی بیان داشت: من روزهای بهتری را برای سینمای ایران آرزو می‌کنم و امیدوارم که گروه بعدی سازمان سینمایی بهترین اتفاقات را رقم بزنند و خانواده سینما خوب و خرم در کنار هم فعالیت کنند.

خزاعی در پایان گفت: از زحمات مجید اسماعیلی برای موزه سینما بسیار ممنونم. موزه سینما با الگوی توسعه ای که در پیش گرفته امروز، در سطح مطلوبی قرار گرفته و به سمت استانداردهای جهانی نزدیک شده است. نباید از یاد ببریم که موزه سینما خانه هنرمندان و سینماگران است و هر زمانی که بخواهند می توانند محل رفت و آمدشان باشد.

تغییر رویکرد موزه سینما در ارتباط با مخاطبان

مجید اسماعیلی مدیرعامل موزه سینما ضمن خیرمقدم به مهمانان گفت: مراسم امروز حاصل تغییر رویکرد موزه سینما است.  در طول سال‌های گذشته زحمات زیادی در موزه سینما کشیده شده و این ساختمان قاجاری زیبا همواره پذیرای آثار سینماگران بوده است.

وی با بیان اینکه  کار موزه این است که اتصالی میان نسل قدیم و جدید ایجاد کند، ادامه داد:  نسل جدید درگاه ادراکی متفاوتی با موزه سینما داشت درنتیجه ما نیاز داشتیم که با مخاطب جدید ارتباط برقرار کنیم. نکته مهم این است کسانی که وارد موزه سینما می‌شوند باید جذب آن شوند زیرا آثار و جوایز مفاخر سینمای ایران در این مجموعه فرهنگی نگهداری می‌شود و  ما در رویکرد جدید موزه می‌خواهیم ارتباطمان را با مخاطبان عمیق‌تر کنیم.  مخاطب اصلی موزه کودکان هستند به همین دلیل ما در برخی از بخش‌هایمان وسایلی قرار دادیم که به اندازه قد کودکان است.

وی درباره تقویم جامع سینمای ایران نیز بیان داشت: کار ما بزرگداشت مهم‌ترین داشته سینمای ایران یعنی افراد آن است. کاری که ما در تقویم سینمایی انجام دادیم این است که زادروز ، درگذشت، جوایز، آثار و … هنرمندان را  اعلام می‌کنیم و همچنین افراد می‌توانند وارد بیوگرافی و معرفی آثار افراد شوند. ما اکنون اطلاعات نزدیک به ۳ هزار نفر را در این تقویم سینمایی ثبت کردیم. همچنین امیدواریم شبکه اجتماعی مخصوص سینماگران نیز ایجاد شود تا ارتباط خانواده سینما از این طریق حفظ شود.

مدیرعامل موزه سینما گفت: در حوزه تاریخ شفاهی موزه سینما صاحب گنجینه ایران است اما این گنجینه درحال خاک خوردن بود.به همین دلیل این گنجینه را فرآوری کردیم و بخشی از آن کتاب‌هایی است که منتشر شد. در  سه سال گدشته شاید بیش از ۱۰۰ نشست، کارگاه و مصاحبه داشتیم که این اطلاعات باید در دسترس علاقه‌مندان سینما قرار بگیرد.

اسماعیلی در پایان بیان کرد: نسل جدید نسلی است که باید شگفت‌زده شود و ما نمی‌توانیم با سیستم قدیم آن‌ها را جذب سینما کنیم. درنتیجه سالن ایمرسیو مدیا را راه‌اندازی کردیم و به زودی محصولات بیشتری در آن قرار می‌گیرد. در پایان امیدواریم با کمک شما  مسیری که شروع شده است به خوبی ادامه داشته باشد.

سینمای ایران افتخارآمیز است

علی نصیریان استاد پیشکسوت سینما نیز در ادامه مراسم گفت: می‌خواهم از اتفاقی که در دهه ۴۰ در حوزه‌های مختلف فرهنگ و هنر رخ داد، صحبت کنم. در زمینه سینما در آن دهه حرکت‌های خیلی خوبی شروع شد. ما در آن زمان سینما داشتیم اما سینما مناسب فرهنگ ایران نبود و این نوع سینما با آدم‌هایی مانند غفاری، کیمیایی و زنده‌یاد مهرجویی شروع شد. این افراد با فرهنگ غرب و فرهنگ ایران به خوبی آشنا بودند و آثار جذابی ساختند.

وی ادامه داد : بنیاد کار ما بر متن یعنی فیلمنامه استوار است و این مساله از نمایشنامه منبعث می‌شود که متاسفانه ما پیش‌تر در ایران نمایشنامه‌نویسی نداشتیم. در آن زمان تئاتر سنتی داشتیم که ساختار دراماتیک نداشت و با آن چیزی که در دنیا به عنوان تئاتر مدرن می‌شناختند، متفاوت بود. درواقع بنیاد سینمای ایران از جریان نمایشنامه‌نویسی در دهه ۴۰ آغاز شد و این جریان روی فیلمنامه‌های سینمای ایران تاثیر زیادی گذاشت.

وی خاطرنشان کرد:  درست است که تئاتر و سینما دنیای متفاوتی دارند اما موضوع، شخصیت‌پردازی، جدل در نمایش و… ازجمله موارد مشترک است. مثلا نمایشنامه مرگ یزدگرد بهرام بیضایی در همه سطوح زیباست و یک اثر شاهکار است. ما در آن زمان اصلا کلاس نمایشنامه‌نویسی و کتاب تئاتر و نمایشنامه‌نویسی نداشتیم. آدم‌هایی هم که در سینما فعالیت داشتند افرادی تحصیل‌کرده بودند مانند ابراهیم گلستان، داریوش مهرجویی و… .

این بازیگر پیشکسوت بیان داشت:  ما فیلم گاو را به صورت یک تله تئاتر در تلویزیون آن دوره نمایش دادیم اما آقای مهرجویی و غلامحسن ساعدی برای این فیلم سناریو نوشتند. من خیلی چیزها از آقای مهرجویی یاد گرفتم ازجمله اینکه جلوی دوربین باید چه‌کارهایی بکنم.

علی نصیریان با اشاره به دستاوردهای سینمای ایران پس از انقلاب گفت: سینمای جدید پس از انقلاب بسیار  پیشرفت کرد  و نیروهای بااستعداد جوان در بازیگری، کارگردانی و فیلمنامه‌نویسی پای کار آمدند. من آخرین نفری هستم که از آن دوره مانده‌ام و اکنون هم دیگر توان کار ندارم اما کار جوانان امروزی را که تماشا می‌کنم، لذت می‌برم.

وی ادامه داد:  من نمایش سیصد را در کاخ سعدآباد تماشا کردم و از ایفای نقش فردوسی توسط نوید محمدزاده شگفت‌زده شدم و همه میدانیم کارگردانی مانند اصغر فرهادی اسکار دریافت کرد و این افتخار کمی برای سینمای ما نیست. همچنین بازیگران زن بسیار خوبی پس از انقلاب رشد کردند. سینمای ما پس از انقلاب سینمای سربلندی است.

بهترین نقش رستم و سهراب را امیر آقایی ایفا کرد

نصیریان خاطرنشان کرد:  هنر مانند چشمه می‌جوشد و فوران می‌کند مثل شعر، معماری، نگارگری و… . هنرهای جدید آرامبخش روح و جان و نیاز فرهنگی مردم هستند و این هنرها باید تقویت و بسترسازی شوند.

نصیریان در پایان بیان داشت: در دوره‌های مختلف تلاش‌های بسیاری کردیم و اکنون بچه‌های تئاتر کارهای خوبی روی صحنه می‌برند. من نمایش‌های رستم و سهراب زیادی تماشا کرده‌ام اما بهترین نقش رستمی که دیدم امیر آقای در نمایش نبرد رستم و سهراب ایفا کرده است. همین آقای زرین‌دست که امشب در جمع ما حضور دارد می‌دانید در فیلمبرداری سینمای ایران چه‌کارها و خلاقیت‌ها انجام داده است؟ من بسیار به تئاتر و سینمای ایرلن افتخار می‌کنم.

در ادامه این مراسم با حضور علی نصیریان، احترام برومند، گلنوش انتظامی، نظام‌الدین کیایی، گوهر خیراندیش از نخستین کتاب تاریخ شفاهی موزه سینما به نام پژواک سینما رونمایی شد.

در ادامه احترام برومند گفت: از موزه سینمای ایران برای تدارک این مراسم بسیار تشکر می‌کنم. لازم دانستم امروز که ما به بهانه روز ملی سینما دورهم جمع هستیم از مسئولان خواهش می‌کنم سردی و کدورت را در سینما ازبین ببرند.

در ادامه نظام‌الدین کیایی صدابردار پیشکسوت سینما نیز گفت: در این سن شانه‌ها و بدن من توان این بار سنگین فرهنگی و رونمایی از چنین کتابی را ندارد. من از ۱۶ سالگی با آقای محمدعلی کشاورز دوست شدم و طبیعتا اکنون افتخار بزرگی است برای من که در رونمایی از این کتاب کنار شما هستم.

گوهر خیراندیش از دیگر مهمانان این بخش نیز گفت: من از موزه سینما بسیار ممنونم که با کمک آقای جیرانی تاریخ شفاهی این دردانه‌های عزیز سینما را ثبت کردند که برای جوانان بسیار مفید است. وقتی آقای نصیریان صحبت کردند من شگفت‌زده شدم که ایشان در این سن توانستند تاریخ یک دهه را به زیبایی و به صورت منسجم بیان کنند.

در ادامه گلنوش انتظامی نوه عزت‌الله انتظامی نیز بیان داشت: پدرم آقای مجید انتظامی به دلیل شرایط بد جسمانی نتوانستند در مراسم حضور پیدا کنند و به همه شما سلام رساندند. قطعا اگر بودند از این اتفاق زیبا بسیار لذت می‌بردند.

در ادامه با حضور علیرضا زرین‌دست، داریوش فرهنگ، محمد خزاعی، مجید اسماعیلی از پلتفرم تخصصی موزه سینما رونمایی شد.

عشق در سینما فراموش نمی‌شود

داریوش فرهنگ بازیگر و کارگردان پیشکسوت سینما گفت: پیش از هرچیزی خواهش می‌کنم که یک دقیقه به احترام همکاران درگذشته سینما بایستیم و یادشان را گرامی بداریم.

وی در ادامه با بیان اینکه باید قدردان بزرگان سینما باشیم گفت: علی نصیریان خودشان یک موزه سیار سینما است که ما در سرتاسر کشور می‌توانیم از این گنجینه بهره ببریم. ما درس اخلاق، نظم و بالاتر از همه عشق و مهربانی را از ایشان آموختیم. خیلی چیزها در این سینما فراموش می‌شود اما عشق هرگز فراموش نمی‌شود. آقای نصیریان روش و منش خاص خودش را دارد. به ما آموختند که این حرفه بازنشستگی ندارد و سن و سال نمی‌شناسد.

فرهنگ افزود: نمی‌توان در این کشور از بازیگری صحبت کرد و یاد عزت الله انتظامی، علی نصیریان، جمشید مشایخی، محمدعلی کشاورز و داوود  رشیدی نیافتاد. من این شانس را داشتم که با همه این ۵ عزیز کار کنم‌. اگر این استادان نبودند این جاده ناهموار سینما و تئاتر را چه کسی هموار می‌کرد.

فرهنگ در پایان صحبت های خود از شرایط فرهنگی ، ممنوع الکارها و فیلم های توقیفی گله کرد.

علیرضا زرین‌دست دیگر سخنران این مراسم نیز گفت: حافظه آقای نصیریان را ستایش می‌کنم. من که سن کمتری از ایشان دارم اکنون حافظه‌ام در خیلی مسائل یاری نمی‌کند‌. با آقای فرهنگ فیلم طلسم را کار کردیم که یکی از معدود کارهایی است که من برخی دیالوگ‌های آن را هنوز به یاد دارم. ما با آقای فرهنگ در یک هارمونی بی‌نظیر در این فیلم به یک نقطه مشترک رسیدیم و اثر باارزش و درخشانی را برای سینمای ایران به وجود آوردیم.از موزه سینما به خصوص اقای اسماعیلی برای این مراسم و تدارک تقویم جامع سینما و همچنین پلتفورم تخصصی سینما تشکر می کنم.

در ادامه از فریدون جیرانی، داریوش مودبیان، مجید اسماعیلی دعوت شد تا از تقویم جامعه سینمای ایران رونمایی کنند‌.

سپس فریدون جیرانی گفت: آقای نصیریان به خوبی نسل دوم فیلمسازی را معرفی کردند که از دل زبان جدید تئاتر متولد شد. پیش از نسل دوم، نسل اول سینما آمد که از دل کانون پرورش فکری، از دل تماشاخانه تهران‌ و از دل تکنسین‌های سینما متولد شد و سینما را زنده نگه داشتند. نسل اول سینما بازیگران مهمی داشت مانند فردین، ناصر ملک مطیعی و… .  بنده یاد نسل اول فیلمسازی در ایران را گرامی می‌دارم زیرا نسل بسیار مهمی بودند البته خوشبختانه امشب در جنع ما اقای همایون حضور دارد که جای خوشحالی است.

در ادامه داریوش مودبیان بازیگر، کارگردان و فیلمنامه‌نویس نیز بیان داشت: خوشحالم در این مراسم حضور دارم و خوشحالم که چنین تقویمی امروز رونمایی شد. ما سال‌ها در حوزه پژوهشی سینما اشتباه هایی داریم که این اتفاق کار پژوهشی را مخدوش می‌کند. این اتفاق می‌تواند گسترده‌تر شود زیرا ما در سینما اشخاص گوناگونی داریم که باید علاوه بر بازیگران به تمام مولف‌های سینما بپردازند.

 

موزه باید منجر به صلح شود

سید احمد محیط طبایی رییس ایکوم نیز گفت: من از آقای اسماعیلی و همکارانشان بابت تلاش این چند سال تشکر می‌کنم. مخاطب اصلی موزه کودک است و موزه باید منجر به صلح و پذیرش یکدیگر باشد. موزه‌هایی که کینه و نفرت را به مخاطب خودشان منقل کنند، موزه نیستند. موزه فضای دموکراسی است و هیچ اثری نباید در موزه قضاوت شود. ما به عنوان موزه دار نمی‌توانیم یک فیلم، هنرمند و فضا را قضاوت کنیم. قطعا بحث به‌روز شدن و شرایط ارتباطی از این نظر مهم است که موزه‌ها به دنبال افزایش مخاطبان خود هستند. امیدوارم موزه سینما در مقام موزه‌ای خود نهاد روشنفکر و منتقد سینمای ایران باشد. موزه‌ها هستند که به یادمان می‌آوردند که بودیم، که هستیم و چه چیزی برای آیندگانمان به ارمغان خواهیم گذاشت‌.

در پایان این مراسم از اولین سالن ایمرسیو مدیای موزه با قابلیت نمایش تصاویر در چهار وجه رونمایی شد.

در این مراسم‌ محمد خزاعی رییس سازمان سینمایی، مجید اسماعیلی مدیرعامل موزه سینما، علیرضا اسماعیلی مدیرکل دفتر ریاست سازمان سینمایی، هادی میرزایی رئیس اداره کل موزه ها و هنرمندانی ازجمله علی نصیریان، داریوش فرهنگ، فریدون جیرانی، گوهر خیراندیش، احترام برومند، مژده لواسانی، احمد محیط طباطبایی، نظام‌الدین کیایی، غلامرضا موسوی، مهوش وقاری، علیرضا زرین‌دست، داریوش مودبیان، حسین زندباف، محمدعلی ساربان، حسن زاهدی، شهراد بانکی، سعید رشتیان، فخرالدین سیدی، محمود گبرلو،همایون ( بازیگر قدیمی سینما) ، امیر عابدی، محمدعلی ساربان، مهرداد غفارزاده، نادر طریقت، آرمین قدرتی، پروین ثقه الاسلامی، فاطمه محمدی سیجانی، فرامرز روشنایی و ..‌. حضور داشتند.

 

نشست «نقش ادبیات فارسی در سینمای ایران» به مناسبت‌ روز ملی سینما با همکاری شورای بین المللی موزه‌ها(ایکوم) با حضور سعدخان رئیس موسسه فرهنگی اکو، محمد سلیم اوزبان فیلمساز و فیلمنامه نویس از کشور ترکیه، سید احمد محیط طباطبایی رئیس ایکوم، علی موسوی زاده معاون بین المللی بنیاد سعدی، کیوان طباطبایی مستندساز و فیلمساز صبح امروز در موزه سینمای ایران برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی موزه سینما، احمد محیط طباطبایی رئیس ایکوم در ابتدا گفت: کشور ایران جزء پیشگامان ورود سینما به کشور است و همچون همه عوامل دیگر که متاثر از تغییرات سیاسی، اجتماعی و فرهنگی کشور هستند سینما هم در ایران دچار تغییراتی شد. زمانی که سینما به وجود آمد وظیفه آموزش، اطلاع‌رسانی، سرگرمی و… را برعهده گرفت و بعدها با وجود تلویزیون این بار سنگین کمی سبک‌تر شد و اکنون از سینما به عنوان یک امر هنری توقع می‌رود.

وی با بیان اینکه سینما موضوعات عمیق را پیش روی مخاطبان قرار می‌دهد، ادامه داد: به همین دلیل سینمای ما اکنون در وضعیت خوبی قرار دارد. سینما به عنوان یک هنر کامل شناخته می‌شود زیرا رشته‌های مختلف هنری را در خود جای می‌دهد.

محیط طباطبایی درباره اهمیت موزه سینما نیز بیان داشت: موزه سینمای ایران به این دلیل اهمیت دارد که عمر ۱۲۰ ساله سینما را در خود جا داده و تغییرات، اتفاقات و تاریخ سینما را منعکس می‌کند. درواقع موزه سینما امروزه جایگاه مهمی در جغرافیای فرهنگی و هنری ما ایفا می‌کند.

در ادامه برنامه بخش‌هایی از فیلم‌های خاطره‌انگیز سینمای ایران برای مخاطبان پخش شد.

هدف ما ارتقاء تعاملات فرهنگی است

سعدخان رئیس موسسه فرهنگی اکو از دیگر سخنران این مراسم بود نیز گفت: موسسه اکو شامل ۱۰ کشور مسلمان است و هدف اصلی این سازمان ارتقای فعالیت‌های اقتصادی بین کشورهای عضو است. همه ما می‌دانیم که بدون همکاری فرهنگی امکان تعاملات اقتصادی وجود ندارد. موسسه ما یک موسسه فرهنگی است و هدف این است که تعاملات فرهنگی را در زمینه ادبیات، سینما و… ارتقا دهیم. همچنین این سازمان می‌خواهد این ارتباط را میان هنرمندان، شاعران، کارگردانان هم ایجاد کند.

وی با بیان اینکه ایران در مقایسه با دیگر کشورهای عضو اکو تاریخچه بسیار قوی در حوزه سینما دارد، ادامه داد: ایران فیلم‌های خوبی در زمینه اجتماعی و تاریخی دارد. فیلم‌های تاریخی ایران بسیار مهم هستند و باید در کشورهای دیگر به نمایش گذاشته شوند. این موضوع اهمیت دارد که فیلم‌های ما با زیرنویس در کشورهای هم اکران شوند و موضوع مهم است این است که این فیلم‌ها به زبان‌های اردو، ترکی و… ترجمه شوند و این مساله ازطریق همکاری میان ۱۰ کشور عضو اکو امکان‌پذیر است.

سعدخان با بیان اینکه ما می‌توانیم در فیلم‌هایمان درباره ارزش خانواده، فرزندان و والدین صحبت کنیم، بیان داشت: ما ۱۰ کشور باید در زمینه موسیقی، ادبیات، سینما باهم ارتباط بگیریم. در چند ماه اخیر تلاش کردم تا زبان فارسی را بیاموزم و با ادامه این روند و تماشای فیلم‌های ایرانی امیدوارم در آینده با زبان فارسی درباره این فیلم‌ها با شما صحبت کنم. درواقع با تماشای فیلم‌های ایرانی ما صرفا درباره ادبیات ایرانی اطلاعات کسب نمی‌کنیم بلکه درباره سنت‌ها، لباس، غذا و…در فرهنگ ایرانی نیز آگاه می‌شویم.

هنر در مرکز زندگی ما قرار دارد

محمدسلیم اوزبان فیلمساز از کشور ترکیه نیز در ادامه این مراسم بیان داشت: من بسیار خوشحالم که پس از ۸ سال به ایران آمدم. ما چهار سال در ایران مشغول فعالیت‌های مشترک بین ایران و ترکیه بودم. امروز می‌خواهم درباره سینمای ایران صحبت کنم. من معتقدم هنر در مرکز زندگی قرار دارد و یک شیشه میان ما و این هنر وجود دارد. کسانی که به این شیشه نگاه می‌کنند یک تفاوت‌هایی را درون خودشان مشاهده می‌کنند و آن‌هایی که با دقت نگاه کنند خیلی چیزها را عمیق می‌بینند. کسانی که عمیق به این شیشه نگاه کنند نسبت به چیزی که پشت شیشه قرار دارد، آگاه می‌شوند.

وی افزود: امروز می‌خواهیم با چیزی که پشت شیشه قرار دارد، آشنا شویم که آن دنیای سینما است. سینما چیزی است که ما می‌توانیم دنیا را با آن بشناسیم. سینما مانند یک خواب است و خواب هم‌ مانند یک پل و گذار است مانند خود دنیا که محل گذرا است. خواب چیزی است که انسان با روحش می‌بیند، با قلبش حس می‌کند و با عقلش درک می کند و سینما برای من به همین معناست.

محمد سلیم اوزبان با بیان اینکه سینما خوابی است که ما در زمان بیداری تماشا می‌کنیم، بیان داشت: سینما به طور کامل پرده واقعیت را کنار نمی‌زند بلکه برای انسان‌ها یک چهارچوب جدید ایجاد می‌کند و مخاطب با یک واقعیت جدید مواجه می‌شود. سینما یک‌سری واقعیت‌ها را به انسان‌ها نشان می‌دهد یعنی با واقعیت‌ها ارتباط برقرار می‌کند و برای مخاطبان سوالاتی ایجاد می‌کند و مخاطب دنبال پاسخ این سوال‌ها می‌گردد‌.

وی با بیان اینکه چیزهایی که در رویا دیده می‌شوند همه نماد هستند، گفت: درحقیقت فیلم خوب فیلمی است که ازطریق نماد چیزهایی را نشان دهد که در نگاه اول دیده نمی‌شوند. سینمای ایران پرده میان انسان و واقعیت را از بین می‌برد و این واقعیت‌ها را در چهارچوب دیگری نشان می‌دهد. ایران برای خودش یک هویت خاص در سینما ایجاد کرده است و در جهان صدای مخصوص به خود را دارد. در تمام دنیا سینمای ایران توجه خاصی را به خود جلب کرده است .

این فیلمساز و نویسنده از کشور ترکیه همچنین بیان داشت: سینمای ایران به واسطه ارتباط عمیق با ادبیات، موسیقی، معماری، مینیاتور و خط توانسته است روایت متفاوت خود را داشته باشد. شما می‌توانید در سینمای ایران نشانه‌های ادبیات کلاسیک و مدن ایران را مشاهده کنید. به این دلیل که میان مردم ایران و صنعت ادبیات ارتباط زیادی وجود دارد. من به سینمای ایران به این موضوع با حیرت نگاه می‌کنم مثلا ، فیلم «خانه دوست کجاست» ساخته عباس کیارستمی با موضوعات ساده و کوچک، نکات مهم و انسانی را در زندگی روایت می‌کند.

ریشه های فیلم و سینما را در ادبیات جستجو کرد

علی موسوی زاده معاون و مشاور بخش بین الملل بنیاد سعدی نیز گفت: ادبیات پیشینه‌ای به درازای تاریخ حیات بشر دارد و سینما پدیده‌ای است منبعث از جهان مدرن ؛ اما پیوند سینما و ادبیات به قدری عمیق و وسیع است که به حق باید ریشه های فیلم و سینما را در ادبیات جستجو کرد تا جایی که گفته اند « سینما، شعر مصور است ».

وی ادامه داد: سینما به عنوان یک هنر چند رسانه‌ای و ادبیات به عنوان یکی از قدیمی‌ترین اشکال بیان فرهنگی ، هر دو به نوعی بازتاب دهنده هویت ، فرهنگ و تاریخ یک ملت هستند. زبان فارسی اساسی‌ترین حلقه پیوند ایرانیان به ایران و جدیدترین بستری است که از رهگذر آن می‌توان ایران و فرهنگ چندلایه و رنگارنگ آن را شناخت .

موسوی زاده ادامه داد: با بیان اینکه سینما به عنوان یک رسانه جهانی ، می‌تواند ابزاری موثر برای آموزش زبان فارسی باشد، بیان داشت: فیلم ها نه تنها داستان های جذابی را روایت می‌کنند بلکه زبان و فرهنگ مارا به مخاطبان بین المللی معرفی می‌کنند. با تماشای فیلم‌های فارسی ،زبان آموزان می‌توانند حتی با لهجه‌ها ،اصطلاحات و ساختارهای گویشی آشنا شوند. این تجربه می‌تواند به یادگیری زبان کمک کند و در عین حال، زیبایی‌های فرهنگی و ادبیات فارسی را به نمایش بگذارد.

موسوی زاده با بیان اینکه یکی از ویژگی‌های بارز سینما ، توانایی آن در ایجاد احساسات و ارتباطات عمیق است ، ادامه داد: تماشای فیلم‌های فارسی می‌تواند به زبان آموزان کمک کند تا با احساسات ، فرهنگ و عواطف مردم ایران آشنا شوند. این موضوع به ویژه در فیلم‌هایی که به مسائل اجتماعی و فرهنگی پرداخته اند، بیشتر مشهود است.به عنوان مثال، فیلم‌هایی که به موضوعات مانند مهاجرت،عشق،هویت و بحران های اجتماعی پرداخته اند،می‌توانند به ما درک بهتری از جامعه ایرانی و تحولات آن بدهند. امیدوارم که پیوند سینما و ادبیات فارسی را به عنوان یک فرصت برای گسترش زبان فارسی و فرهنگ غنی‌مان در نظر بگیریم . بیایید باهم تلاش کنیم تا این پیوند را تقویت کنیم و زبان فارسی را به جهانیان معرفی کنیم .

کیوان طباطبایی مستندساز نیز گفت: در یک دسته‌بندی از دوران سینمای ایران ابتدا باید به عبدالحسین سپنتا اشاره کنیم که فردی بسیار فرهنگ‌دوست بود و اشعار ملی را جمع‌آوری کرد‌. او در دوران رضا شاه به توصیه دوستانش به هند می‌رود و در آنجا تعدادی فیلم اقتباسی می‌سازد ازجمله فیلم فردوسی و شیرین و فرهاد.

وی افزود: در حدود دهه ۲۰ سینمای شاخصی وجود ندارد و فیلم‌هایی براساس پاورقی‌ها و داستان‌ها عامیانه وجود دارد. در دهه ۳۰ آثار اقتباسی ازجمله امیرارسلان نامداری، رستم و سهراب، یعقوب لیث و… .

طباطبایی با بیان اینکه دوره سوم این دسته‌بندی تقریبا با دوران موج نوی سینمای ایران همراه است، خاطرنشان کرد: سال ۱۳۴۹ فیلم حسن کچل علی حاتمی ساخته می‌شود که درواقع یک جُنگ ایرانی است. فیلم گاو هم سال ۱۳۴۸ از کتاب عزاداران بیل غلامحسین ساعدی ساخته شد. فیلم آرامش در حضور دیگران ساخته ناصر تقوایی اقتباسی از کتاب غلامحسین ساعدی است. سال ۱۳۵۳ فیلم شازده احتجاب ساخته شد که یکی از مهم‌ترین آثار اقتباسی در ایران است.