به گزارش پایگاه خبری موزه سینمای ایران، رقیه فخرالملوک توکلی (۱۲۸۶ – ۱۰ دی ۱۳۷۳) که با نام رقیه چهرهآزاد شناخته میشود، به «مادر سینمای ایران» شهرت داشت. چهرهآزاد برای بازی در فیلم مادر (۱۳۶۸) سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن را دریافت کرد. او مسنترین بازیگری است که برنده این جایزه شده است.
زندگی حرفهای
از همان کودکی به بازیگری علاقه داشت تا جایی که در سنین کودکی برای فامیل و آشنا نمایش اجرا میکرد، وقتی ۱۹ ساله شد و دیپلمش را گرفت توانست به گروه تئاتر حرفهای جامعه باربد که زیر نظر اسماعیل مهرتاش بود، بپیوندد. با تأسیس جامعه باربد در سال ۱۳۰۵ همکاری با مهرتاش، رفیع حالتی، علی دریابیگی، هوشنگ بهشتی و قنبری را آغاز کرد. با تأسیس تئاتر نکیسا در سال ۱۳۰۹ با محمود ظهرالدینی، حسین خیرخواه، علیاصغر گرمسیری، بهرامی، اتحادیه، مریم نوری، مهین دفتری و صبری کارش را ادامه داد در ۲۴ سالگی برای اولین بار روی صحنه رفت و تئاتر را با نمایش تأثیر زن در جامعه آغاز کرد. سال ۱۳۴۴ در نمایش پهلوان اکبر میمیرد در تالار بیستوپنج شهریور نقش مادر را بازی کرد.
چهرهآزاد در سال ۱۳۴۱ از انجمن دوستداران تئاتر، به مناسبت روز جهانی تئاتر، دیپلم افتخار گرفت. همچنین برای بازی در فیلم مادر، سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول زن در ۸۱ سالگی و هشتمین دوره جشنواره فیلم فجر به وی اعطا شد.
زنده یاد چهره آزاد وی در طول حیات هنری خود در آثار مختلفی بازی کرده است . هنگام درگذشت چهرهآزاد؛ روزنامهها، نقل قولی از نقش غلامرضا در فیلم مادر (با بازی اکبر عبدی) را در تیتر خود نوشتند: «مادر مرد. از بس که جان ندارد.»
فیلمشناسی
سینما
طوفان زندگی (۱۳۲۷)دستکش سفید (۱۳۳۰)پریچهر (۱۳۳۰)فرشته وحشی (۱۳۳۸)سایه (۱۳۳۸)آقا جنی شده (۱۳۳۸)عروسک پشت پرده (۱۳۳۹)بچهننه (۱۳۳۹)کی به کیه؟ (۱۳۳۹)دختر همسایه (۱۳۴۰)آهنگ دهکده (۱۳۴۰)علی واکسی (۱۳۴۰)دخترها اینطور دوست دارند (۱۳۴۰)طلای سفید (۱۳۴۱)نصیب و قسمت (۱۳۴۱)ساحل دور نیست (۱۳۴۱)مسافری از بهشت (۱۳۴۲)عروس فرنگی (۱۳۴۳)دختر ولگرد (۱۳۴۳)مرخصی اجباری (۱۳۴۴)آقای هالو (۱۳۴۹)شاهنامه آخرش خوشه (۱۳۴۵)رگبار (۱۳۵۱)سوتهدلان (۱۳۵۶)زندهباد… (۱۳۵۸)ارثیه (۱۳۶۷)مادر (۱۳۶۸)راز کوکب (۱۳۶۸)عروس (۱۳۶۹)سکوت (۱۳۶۹)عشق من شهر من (۱۳۷۰)دلشدگان (۱۳۷۰)آنها هیچکس را دوست ندارند (۱۳۷۲)الو! الو! من جوجوام! (۱۳۷۲)سه مرد عامی (۱۳۷۲)زمین آسمانی (۱۳۷۳)طهران روزگار نو (۱۳۷۸)
برخی از مجموعههای تلویزیونی
تخت ابوالنصر (مرتضی علوی- 1354ش)؛ مرد اول (پرویز کاردان- 1355ش)؛ هزاردستان (علی حاتمی- 1366ش)؛ آرایشگاه زیبا (مرضیه برومند- 1369ش)؛ مزد ترس (حمید تمجیدی- 1371ش)؛ خانواده حمزهعلی خان (محمدباقر خسروی- 1372ش).