به گزارش پایگاه خبری موزه سینمای ایران، رسول صدرعاملی نویسنده، فیلمنامهنویس و کارگردانی است که در سینمای ایران بیشتر برای ساخت فیلمهای «من ترانه ۱۵ سال دارم» و «گلهای داوودی» شناخته میشود. او می گوید: فیلمسازی یعنی درست انتخاب و شرایطی فراهم کنی که افرادی که به درستی انتخاب کردهای استعدادهایشان را به درستی شکوفا کنند و تو به عنوان کارگردان نظارت نهایی داشته باشی و بگذاری خلاقیتهای افراد شکوفا شود.
زندگینامه
رسول صدرعاملی (Rasul Sadr Ameli) در روز بیستودوم آذرماه سال 1333 در شهر اصفهان به دنیا آمد. پدر او که یک روحانی بود پس از به وقوع پیوستن انقلاب، توانست به انواع سمتهای سیاسی و حکومتی دست یابد که از از آن جمله میتوان به سمت نمایندهی ولی فقیه اشاره کرد.
کارنامهی حرفهای صدرعاملی پیش از آنکه در سینمای ایران شروع به فعالیت کند، ابتدا در حوزهی رسانه رقم خورد. صدرعاملی کار خود را با خبرنگاری از سن نوجوانی و در حالی که تنها هفده سال داشت آغاز کرد. او زمانی که اخبار مربوط به آیتالله خمینی از درجهی اهمیت بسیار بالایی برخوردار بود، تنها گزارشگری بود که در پرواز او به ایران حضور داشت و تصویری که با دوربینش ثبت کرد تنها تصویر موجود از آن روز است. او در آن زمان در مونتپلیهی فرانسه تحصیلات دانشگاهی خود را میگذراند و صدرعاملی مهمترین مرجع خبری در حیطهی بینالمللی برای دنبال کردن موقعیت سیاسی آیتالله خمینی بود.
رسول صدر عاملی زمانی که انقلاب در ایران به وقوع پیوست در حیطهی رسانه و خبرنگاری توانست به درجات و سمتهای گوناگونی دست یابد. او در آن دوره در «روزنامهی اطلاعات» در بخشهای خبری حضور داشت و به عنوان دبیر سرویس پارلمان با این نشریهی جریانساز و مهم داخلی همکاری میکرد. رسول صدر عاملی که یکی از ستونهای اصلی خبر و مستند از زمان انقلاب به بعد است، در زمان جنگ برای ثبت اسناد مستند از جنگ به عراق رفت اما وقتی با تراژدی مرگ برادر در این جنگ روبهرو شد، ناگزیر شد تا دوباره به ایران بازگردد.
اولین پروژهی سینمایی ایران بعد از وقوع انقلاب اسلامی با فیلمی به تهیهکنندگی رسول صدر عاملی رقم خورد. این فیلم که در سال 1358 پروژهی ساخت آن آغاز شد، «خونبارش» نام داشت. این اثر سینمایی در باب درگیری ارتش و مردم در واقعهی هفدهم شهریورماه بود. اما این فیلم «رهایی» بود که صدرعاملی در آن با عنوان کارگردان حضور داشت و اولین تجربهی حرفهای خود در این جایگاه را رقم زد.
رسول صدرعاملی را میتوان یکی از چهرههای کلیدی و مهم در سینمای پس از انقلاب ایران دانست. او نه تنها تعدادی فیلم مطرح و شناختهشده در این چهار دهه در سالنهای سینمای ایران به نمایش گذاشته بلکه در حیطهی بنیانگذاری مؤسسههای تولید آثار سینمایی نیز نقش بهسزایی داشته است. او شرکت سینمایی «میلاد فیلم» را تأسیس کرد که در واقع شرکت تولید فیلم سینمایی در ایران است و به تعبیری میتوان ادعا کرد سینمای ایران بخش مهمی از چگونگی تولید و توزیعاش را با مشارکت و سیاستهای صدرعاملی پیش برده است. او پس از «میلاد فیلم»، مؤسسهی بینالمللی «فیلمیران» را بنیانگذاری کرد که امروز به عنوان مهمترین و فعالترین توزیعکننده آثار سینمایی در ایران شناخته میشود.
مشهورترین فیلم رسول صدرعاملی فیلم «من ترانه 15 سال دارم» است. او با این فیلم توانست ظهور استعداد ترانه علیدوستی (یکی از سرشناسترین ستارهها و سلبریتیهای سینمای ایران در بیست سال گذشته) را رقم بزند. این فیلم که علاوه بر جشنوارهی داخلی فیلم فجر توانست در جشنواره فیلم لوکارنو نیز جوایز معتبری کسب کند در مورد دختری به نام ترانه است که وقتی همسرش او را رها میکند و به خارج کشور میرود، خود را در دنیا یتیم و بیکس مییابد و باید ثابت کند که فرزندش از رابطهای نامشروع نیست. این فیلم همچون دیگر فیلمهای رسول صدرعاملی بیشتر از نمودهای بیرونی رئالیسم اجتماعی بهره برده و در چنین فضای آشنایی ساخته شده است.
رسول صدرعاملی در گفتگو با تاریخ شفاهی موزه سینما همچنین درباره فیلم «شب» نیز گفته است : زنده یاد عزت الله انتظامی وقتی فیلمنامه نهایی را که با کامبوزیا پرتوی بازنویسی کرده بودم خواند دو سه نکته داشت که انصافاً نکاتش هم درست بود که درباره آن صحبت کردم و برطرف شدند.
وی با بیان اینکه خوشبختانه زندهیاد خسرو شکیبایی هم به سرعت با ما همراه شد، افزوده است: پایان فیلمبرداری نیمه شب در صحن امام رضا (ع) شب غریبی بود، یادم میآید خسرو شکیبایی از ما جدا شد به سمت حرم رفت و با امام رضا (ع) راز و نیاز و خداحافظی کرد. خسرو در تمام طول فیلمبرداری حال خوبی نداشت و دو سه نفر در گروه فیلمبرداری دائم مواظب او بودند.
صدرعاملی درباره همکاری با عزتالله انتظامی نیز گفت: او سر دیالوگها حساس بود و من تا جایی که در توانم بود رعایت میکردم و سعی میکردم چیزی که او میخواست را انجام دهم و در این صورت مشکلی نداشتیم.
وی با بیان اینکه اتفاق جالب این بود که خسرو و انتظامی دائم با هم کشمکش داشتند، بیان کرد: همه میدانیم اقتدار بازیگری خسرو شکیبایی در ری اکشنهای بازیگریاش و همچنین عکسالعملها به بازیگر مقابل و سکوتهایش بود. تا آنجا که در تدوین فیلم آنقدر خسرو خوب بود که حتی در جاهایی که انتظامی صحبت میکرد ما عکسالعملهای خسرو را هم نشان میدادیم.
صدرعاملی با بیان اینکه جمع بسیار خوبی در فیلم «شب» داشتیم، عنوان کرد: یادم میآید امین حیایی که جایزه بهترین بازیگری را در جشنواره برای «شب» گرفت با جان و دل کمک میکرد و مواظب انتظامی و شکیبایی بود تا فضا خوب پیش برود.
وی ادامه داد: اتفاق عجیب این بود که ما در فصل پاییز و برای ۴۰ روز فیلمبرداری رفته بودیم و اولین لوکیشن ما ایستگاه راه آهن بود. یادم میآید ساعت پنج بعدازظهر شروع به کار کردن در ایستگاه قطار کردیم و وقتی در نیمه شب بیرون آمدیم متوجه شدیم برف همه شهر را پوشانده بود و این در حالی بود که ۶۰ درصد فیلم در فضای خارجی بود. با عزتالله انتظامی به هتل برگشتیم و نگذاشتم داخل اتاق برود. به او گفتم نمیتوانم منتظر بمانم برف بند بیاید زیرا باید در سه روز همه فضای خارجی را بگیرم. یادش بخیر انتظامی کمی فکر کرد و یک ساعت بعد گفت من آمادهام و از همان لحظه شروع به فیلمبرداری کردیم.
صدرعاملی تصریح کرد: آقای انتظامی با اینکه راه رفتن برایش راحت نبود پذیرفت کار کنیم و سه شبانه روز، روزی ۱۶ ساعت کار کردیم و انگار نه انگار که این مرد درد زانو دارد و پا به پای گروه راه میرفت و دیگران را نیز تشویق به ادامه کار میکرد
کارنامه هنری
در مقام کارگردان
سال دوم دانشکده من (۱۳۹۶)
در انتظار معجزه (۱۳۸۸)
زندگی با چشمان بسته (۱۳۸۷)
شب (۱۳۸۶)
هر شب تنهایی (۱۳۸۶)
دیشب باباتو دیدم آیدا (۱۳۸۳)
من ترانه ۱۵ سال دارم (۱۳۸۰)
دختری با کفشهای کتانی (۱۳۷۷)
سمفونی تهران (۱۳۷۳)
قربانی (۱۳۷۰)
پاییزان (۱۳۶۶)
گلهای داودی (۱۳۶۳)
رهایی (۱۳۶۱)
فیلمنامه نویسی
در انتظار معجزه (۱۳۸۸)
هر شب تنهایی (۱۳۸۶)
دیشب باباتو دیدم آیدا (۱۳۸۳)
من ترانه پانزده سال دارم (۱۳۸۰)
سمفونی تهران (۱۳۷۳)
میخواهم زنده بمانم (۱۳۷۳)
قربانی (۱۳۷۰)
رهایی (۱۳۶۱)
تهیه کنندگی
جنگل پرتقال (1401)
شنای پروانه (1398)
سونامی (۱۳۹۷)
عروسک فرنگی (۱۳۸۴)
دیشب باباتو دیدم آیدا (۱۳۸۳)
برگ برنده (۱۳۸۲)
دختری با کفشهای کتانی (۱۳۷۷)
شبیخون (۱۳۷۶)
در کمال خونسردی (۱۳۷۳)
روزهای خوب زندگی (۱۳۷۳)
سمفونی تهران (۱۳۷۳)
پاییزان (۱۳۶۶)
رهایی (۱۳۶۱)
جوایز و افتخارات
بیشترین جوایز رسول صدر عاملی به دو فیلم موفق او به نامهای «دختری با کفشهای کتانی» و «من ترانه ۱۵ سال دارم» مربوط میشود. اما چند فیلم دیگر او نیز جوایزی کسب کرده است.
جوایز داخلی فیلم «دختری با کفشهای کتانی»
۱. بهترین فیلم جشن خانهٔ سینما در سال ۱۳۷۸.
۲. بهترین فیلم مجمع کودک و نوجوان در سال ۱۳۷۸.
۳. بهترین فیلم جشنوارهٔ بینالمللی آموزشی – تربیتی فیلم رُشد.
۴. فیلم منتخب هیئت داوران شانزدهمین دورهٔ جشنوارهٔ بینالمللیِ کودک و نوجوان، اصفهان ۱۳۷۸.
۵. پروانهٔ زرّین بهترین بازیگر نوجوانِ شانزدهمین دورهٔ جشنوارهٔ بینالمللیِ کودک و نوجوان، اصفهان ۱۳۷۸.
جوایز خارجی فیلم «دختری با کفشهای کتانی»
۱. جایزهٔ ویژهٔ بازیگر زن برای بازیِ پگاه آهنگرانی در بیست و سوّمین جشنوارهٔ فیلم قاهره، مصر ۱۹۹۹.
۲. جایزهٔ ویژهٔ هیئت داوران برای دوستی ملّتها در پنجاهمین جشنوارهٔ فیلم برلین، آلمان ۲۰۰۰.
۳. دیپلم افتخارِ سوّمین جشنوارهٔ بچّههای المپیک، یونان ۲۰۰۰.
۴. جایزهٔ CIFEJ نوزدهمین دورهٔ جشنوارهٔ فیلم آلکینو، لهستان ۲۰۰۱.
۵. جایزهٔ فیل نقرهای برای بهترین کارگردانی، از جشنوارهٔ فیل طلایی، هند ۲۰۰۱.
۶. لوح تقدیر و عضویتِ افتخاری انجمن حمایت از حقوق کودکان برای بررسی مسائل زنان و دختران و تعریف از سنّ کودکی در ایران و برتاباندن چاره جوییهای هوشمندانه و مستقل انسانی در مرکزِ کودکی- نوجوانی.
جوایز داخلی فیلم «من، ترانه، ۱۵سال دارم»
۱. سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی بیستمین جشنوارهٔ بینالمللی فیلم فجر.
۲. سیمرغ بلورین بهترین فیلمنامهٔ بیستمین جشنوارهٔ بینالمللی فیلم فجر برای کامبوزیا پرتوی و رسول صدر عاملی.
۳. سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اوّل زنِ بیستمین جشنوارهٔ بینالمللی فیلم فجر برای ترانه علیدوستی.
۴. سیمرغ بلورین بهترین چهره پردازیِ بیستمین جشنوارهٔ بینالمللی فیلم فجر برای علی عابدینی.
۵. دیپلم افتخار بهترین بازیگر نقش مکمّل زن بیستمین جشنوارهٔ فیلم فجر برای مهتاب نصیرپور.
۶. کاندیدای رشتههای بهترین فیلم، طرّاحی صحنه و لباس، فیلمبرداری و صدا برداری از جشنوارهٔ فیلم فجر.
۷. بهترین فیلم از نگاه انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران.
۸. جایزهٔ ویژهٔ انجمن منتقدان و نویسندگان سینمای ایران به ترانه علیدوستی.
۹. نخل طلایی بهترین بازیگر نقش اوّل زنِ جشنوارهٔ فیلمهای اجتماعی آبادان.
۱۰. بهترین فیلم از نگاه منتقدان ماهنامهٔ فیلم.
۱۱. جایزهٔ ویژهٔ معاونت سینمایی به عنوان دوّمین فیلم در سال ۱۳۸۰.
۱۲. لوح تقدیر ستاد احیای امر به معروف و نهی از منکر.
۱۳. لوح تقدیر بهترین فیلمنامه از نیروی انتظامی.
۱۴. لوح تقدیر بهترین فیلم از نیروی انتظامی.
۱۵. لوح تقدیر و عضویت افتخاری انجمن حمایت از حقوق کودکان.
۱۶. لوح تقدیر سازمانِ حمل و نقل و ترافیک تهران برای کارگردانی.
۱۷. ـ تقدیر و تشکّر وزارت آموزش و پرورش از توجّه سازندگانِ فیلم به مسائل نوجوانان.
۱۸. بهترین فیلم جشنوارهٔ بینالمللی آموزشی – تربیتی فیلم رُشد.
جوایز خارجی فیلم «من، ترانه ۱۵ سال دارم»
۱. جایزهٔ بهترین فیلم NETPAC (ارتقای سینمای آسیا).
۲. جایزهٔ ویژهٔ هیئت داوران پنجاه و پنجمین جشنوارهٔ فیلم لوکارنو، سوییس ۲۰۰۲
۳. جایزهٔ بهترین بازیگر زن پنجاه و پنجمین جشنوارهٔ فیلم لوکارنو، سوییس ۲۰۰۲
۴. جایزهٔ بهترین فیلم چهاردهمین جشنوارهٔ فیلم رِن، فرانسه ۲۰۰۳
۵. جایزهٔ ویژهٔ شهر رِن در چهاردهمین جشنوارهٔ فیلم رِن، فرانسه ۲۰۰۳
۶. جایزهٔ تماشاگران چهاردهمین جشنوارهٔ فیلم رِن، فرانسه ۲۰۰۳
۷. جایزهٔ FIPRESCI (فدراسیون بینالمللیِ مطبوعات سینمایی).
۸. جایزهٔ ویژهٔ کلیساهای جهانی.
۹. جایزهٔ حقوق بشر.
۱۰. جایزهٔ بهترین فیلم جشنوارهٔ بینالمللی بریسبان، استرالیا ۲۰۰۳
۱۱. جایزهٔ بهترین فیلم جشنوارهٔ فیلم شیکاگو، آمریکا ۲۰۰۳
جوایز فیلم «دیشب باباتو دیدم آیدا»
۱. پروانه زرین بهترین فیلم بلند مسابقه سینمای ایران
۲. پروانه زرین بهترین کارگردانی مسابقه سینمای ایران
۳. پروانه زرین بهترین فیلمنامه بخش مسابقه آسیا
۴. جایزه بهترین فیلمنامه هیئت داوران مجمع سینمای کودک و نوجوان به خاطر توجه به نیازهای روحی و عاطفی نوجوانان در بحرانیترین شرایط سنی
۵. جایزه بهترین فیلم هیئت داوران مجمع سینمای کودک و نوجوان
۶. حضور در جشنواره بینالمللی فیلمهای مستقل رم
۷. برنده پروانه زرین از بیستمین جشنواره بینالمللی فیلم کودک و نوجوان اصفهان برای بهترین کارگردانی، فیلمنامه و فیلم.
جوایز فیلم «شب»
۱. بهترین فیلم جشنواره دین در دنیای امروز (Religion to day) رم- ایتالیا ۲۰۰۸
۲. بهترین بازیگر نقش اول مرد (امین حیایی) جشنواره فیلم فجر ۲۰۰۸
۳. کاندیدای بهترین بازیگر نقش اول مرد در جشن بزرگ سینمای ایران ۲۰۰۸
۴. حضور در جشنواره خروس طلایی دالیان- چین ۲۰۰۸
جوایز فیلم «هر شب تنهایی»
بهترین فیلم جشنواره فیلم فجر – بخش بینالملل ۱۳۸۷
۱. بهترین فیلم از نگاه تماشاگران مرکز فیلم شیکاگو – آمریکا ۲۰۰۸
۲. برنده جایزه بهترین کارگردانی بیست و دومین دوره جشنواره پرده نقرهای – سنگاپور ۲۰۰۹
۳. جایزه بهترین فیلم جشنواره منبر طلایی – روسیه ۲۰۰۸
۴. بهترین فیلم از نگاه کاردینالهای واتیکان – رم ۲۰۰۹
۵. بهترین فیلم از نگاه دانشجویان علوم ارتباطات – رم ۲۰۰۹
۶. جایزه ویژه تماشاگران جشنواره بمبئی – ۲۰۰۹