داریوش فرهنگ ؛ بازیگر و کارگردان نام آشنای سینمای ایران

به گزارش پایگاه خبری موزه سینمای ایران، داریوش فرهنگ درخشانی زاده ۶ آذر ۱۳۲۶ در آبادان کارگردان، فیلم‌نامه‌نویس و بازیگر ایرانی است. داریوش فرهنگ در خانواده ای از قشر متوسط جامعه به دنیا آمد. وی پس از فوت پدرش به همراه مادر و خانواده اش در سن ۸ سالگی به شهر جوپار که زادگاه مادرش بود مهاجرت کرد. شهر جوپار یکی از توابع استان کرمان است. مادر وی از طوایف اصیل و بزرگ و سرشناس شهیدی زندی جوپار می باشد.
داریوش فرهنگ در ۲۱ سالگی با سوسن تسلیمی که او هم از بازیگران مطرح سینماست ازدواج کرد و صاحب فرزندی به نام توکا شدند ولی این ازدواج چند سالی بیشتر به طول نیانجامید و آنها در سال ۱۳۶۸ به دلیل مهاجرت سوسن تسلیمی به خارج از کشور از هم جدا شدند. توکا فرهنگ اکنون در سوئد زندگی میکند و گرافیست است. در سال ۱۳۶۹ داریوش فرهنگ با خانم نازیتا اربابیان ازدواج کرد و هم اکنون صاحب فرزندی به نام مانی است.

داریوش فرهنگ در سال ۱۳۵۲ در رشته کارگردانی تئاتر از دانشکده هنرهای زیبای دانشگاه تهران فارغ‌التحصیل شد. او فعالیت در تئاتر را از سال ۱۳۴۵ آغاز کرد و در سال ۱۳۴۷ گروه تئاتر پیاده را بنیان گذاشت. 
نخستین فعالیت سینمایی او با بازی در فیلم کوتاه سمندر در سال ۱۳۵۹ بود نخستین ساخته تلویزیونی او مجموعه افسانه سلطان و شبان نام داشت که پخش آن در سال های آغازین دهه 60 خورشیدی با استقبال زیادی روبرو شد.
پس از آن با فیلم‌نامه‌نویسی و کارگردانی فیلم ۶۵ دقیقه‌ای رسول پسر ابوالقاسم، فعالیت حرفه‌ای خود را در سینما آغاز کرد. نخستین ساخته تلویزیونی او، مجموعه افسانه سلطان و شبان نام داشت که پخش آن در سال‌های آغازین دهه ۶۰ خورشیدی با استقبال زیادی روبرو شد. داریوش فرهنگ در بخش‌های دیگر صنعت سینما همچون طراحی صحنه و لباس، طراحی تیتراژ، تهیه‌کنندگی نیز فعالیت داشته‌است. او در گفتگو با «تاریخ شفاهی» موزه سینمای ایران می گوید: گاهی وقتی می‌گوییم شاید همه چیز از یک جرقه آغاز شد تصور می‌شود شاید اغراق باشد اما درباره سلطان و شبان واقعا همه چیز از یک جرقه بود. یادم می‌آید در حوزه تئاتر از نظر کاری و مالی آشفته بازاری بوجودآمده بود و یک بن بست مطلق جلوی روی ما بود به همین دلیل به فکرمان رسید که در تلویزیون فعالیت داشته باشیم و بهترین روش برای ما این بود که به شعار گروه تئاتر پیاده برگردیم و به شعار آن توجه داشته باشیم که باید کار تازه‌ای انجام بدهیم و کاری باشد که هیچ فردی آنرا تا بحال انجام نداده باشد.

وی با اشاره به همکاری خود با مهدی هاشمی، ادامه داد: یادم می‌آید فاصله خانه من و مهدی هاشمی کم بود و دائم باهم صحبت می‌کردیم که به چه داستانی برسیم. چیزی که بین ما جالب است اینکه ما هنوز هم برای صحبت کردن وقت کم می‌آوریم. یادم می‌آید ساعت یک ربع به پنج صبح بود که مهدی هاشمی گفت یافتم یافتم (به روش نیوتن) و صدایش آنقدر بلند بود که من آن‌را شنیدم. یک کتابی بنام عالم آرای عباسی دستش بود که در یک صفحه آن داستانی مربوط به یک پادشاهی بود که او را با یک شبان جابجا کرده بودند. چیزی در حدود پنج خط بود و همین پنج خط داستان «سلطان و شبان» شد که من و مهدی هاشمی تصمیم گرفتیم با هم به شمال برویم. یک خانه کوچک اجاره کردیم که دو اتاق داشت و نیت کردیم تا ننوشتیم به تهرام برنگردیم و در طول ۱۴ روز سریال را در ۱۲ قسمت مشترکا نوشتیم. فرهنگ بیان اینکه با روحیات و خلقیات یکدیگر خیلی آشنا بودیم، بیان داشت: خانه‌ای که در آن اقامت داشتیم دو اتاق داشت مهدی در یک اتاق با تعداد زیادی کاغذ و قلم و من هم در اتاق دیگری با کاغذ و قلم بودم. به عنوان مثال، مهدی قرار بود قسمت سوم را بنویسد در پایان قسمت سوم نوشته بود سلطان بانو تو بانوی ما هستی یا بانوی وزیراعظم و من بی آنکه خوانده باشم ادامه آن را می نوشتم. آنقدر همه چیز بهم نزدیک بود که انگار همه متن را یک نفر نوشته است.

وی درباره همکاری خود با بهرام بیضایی نیز گفت: بهرام بیضایی شیوه خاصی در فیلمسازی و بازی گرفتن از یک بازیگر داشت. در سینما زمانی که یک شخصت واقعی داریم به عنوان مثال، من یک روشنفکری هستم که گوینده فیلم‌های مستند هستم و وارد داستان می‌شوم زمانی که رئالیستیک با این مرد برخورد می‌کنیم دیگر تبعات نمایش‌های غیرواقعی در این شخصیت جا نمی‌افتد. درمجموع بیضایی به یک مراسم و یک آئین خاصی در بازیگری می‌اندیشید که در فیلم‌های تارا، باشو، مسافران هم بود و از نظر من این نکات سمبلیک مربوط به تئاتر است. این بازیگر سینما و تلویزیون در پاسخ به سوال فریدون جیرانی مبنی بر اینکه چگونه با وجود تسلط به کارگردانی توانستید در جلوی کارگردان دیگر نقش آفرینی کنید؟ گفت: خیلی کار سختی است در فیلمی به عنوان بازیگر حضور پیدا کنی درحالیکه خودت هم دانش کارگردانی را داری. مخصوصا اینکه قرار باشد برای یک نفر دیگر بازی کنی زیرا تا سلیقه‌ها باهم هماهنگ شود کمی طول می‌کشد آنچه مسلم است بازگر نمی‌تواند سلیقه شخصی خودش را در فیلمی حتی اگر کارگردان هم باشد اعمال کند و باید تابع محور اصلی فیلم باشد. وی ادامه داد: برای من در جاهایی کمی سخت بود زیرا در جاهایی به سلیقه خودم اعمال می‌کردم. یادم می‌آید در یکی از اختلاف نظرها در یک صحنه بهرام بیضایی یک جمله خوبی به من گفت که از آن تاریخ به بعد من سعی کردم آن را رعایت کنم. او به من گفت «هر وقت خواستی فیلم خودت را بسازی سلیقه‌های خود را آنجا پیاده کن اینجا یک فیلم دیگر است و باید در یک زمینه خاصی حرکت کنی». بهرام بیضایی یک ویژگی خوبی دارد اینکه او سوال های نه زمان حال بلکه آینده را هم می داند و در حرفه خود یعنی سینما و تئاتر یک فیلسوف است و به همین دلیل من در فیلم او خیلی مبهم بازی نکردم.

فرهنگ در این گفتگو با اشاره به حضورش در فیلم سینمایی محمد رسول الله (ص) در نقش ابوسفیان گفت: با اینکه نقشم در این فیلم کم بود اما آن‌ را خیلی دوست دارم زیرا بسیار متفاوت بود و به خوبی دیده می‌شد. این نقش از شخصیت اصلی خودم دور بود اما نقشی بود که بازیگر را با چالش مواجه می‌کرد و همانطور که می‌دانید نقش‌های منفی جذابتر از نقش‌های مثبت هستند زیرا درام بیشتری دارند.
وی ادامه داد: جالب اینجا است که من نقش منفورترین شخصیت اسلام شیعی؛ ابن‌زیاد را بازی کردم. در ابتدا می ترسیدم که این نقش را بازی می‌کنم زیرا این شخصیت در تاریخ بسیار منفور است و تصورم این بود که شاید در خیابان با چوب و سنگ من را بزنند اما درست برعکس شد و از بازی من در این نقش استقبال زیادی کردند.
این بازیگر سینما درباره همکاری خود با حسین فرح‌بخش نیز گفت: یک روز در منزل بودم فرح‌بخش به من زنگ زد و از من برای ساختن یک فیلم به صورت مشترک دعوت کرد تا به دفتر او برم. من و فرح‌بخش از نظر فکری دنیای بسیار متفاوتی داشتیم به همین دلیل با دوستانم مشورت کردم و آنها هم می گفتند او از جهان دیگری صحبت می‌‎کند و من از جهانی دیگر اما وقتی با او صحبت کردم بسیار از شخصیتش خوشم آمد زیرا بسیار آدم باهوش، به روز و مهمتر از همه اینکه سینمای تجاری و پرفروش را به خوبی می‌شناخت.

فرهنگ با اشاره به اینکه تصور نمی‌کرده «تکیه بر باد» فیلم پرفروشی شود بیان داشت: بعد از خواندن فیلمنامه به او گفتم سوالم این است که چرا برای ساخت این فیلم از من دعوت کردید و اینکه این فیلمنامه بسیار تلخ است و او در پاسخ به من گفت اتفاقا فکر می‌کنم زمان آن رسیده که فیلم تلخ بسازی و از آنجا که فرحبخش در سینمای تجاری حرفه ای بود شروع کردیم و خوشبختانه با اینکه فیلم بسیار تلخی بود اما فروش بسیار خوبی داشت زیرا فیلم خوش ساخت تجاری شده بود. وی ادامه داد: در فیلم «تکیه بر باد» بازیگرانی همچون زنده یاد داوود رشیدی ،امین حیایی، مریلا زارعی، لعیا زنگنه و... حضور داشتند که همگی عالی بودند.
فرهنگ در پایان بیان داشت: درحال حاضر دورخیزی برداشتم تا یک بار دیگر آن چیزی که خودم هستم، می اندیشم، سلیقه من است و با آن رشد کردم و شکل گرفتم را یکبار دیگر از لا به لای این مشاهدات و تجربیات فیلمی بسازم که دوست دارم.

کارنامه هنری  داریوش فرهنگ :

کارگردان و فیلم‌نامه‌نویس :

بازیگری داریوش فرهنگ:

جایزه‌ها و نامزدی‌های داریوش فرهنگ :

• برنده دیپلم افتخار بهترین فیلم (دو فیلم با یک بلیط) از نهمین دوره جشنواره فیلم فجر (۱۳۶۹)

• برنده سیمرغ بلورین جایزه ویژه هیئت داوران (دو فیلم با یک بلیط) از نهمین دوره جشنواره فیلم فجر (۱۳۶۹)

• نامزد سیمرغ بلورین بهترین بازیگر نقش اول مرد (دو فیلم با یک بلیط) در نهمین دوره جشنواره فیلم فجر (۱۳۶۹)

• نامزد سیمرغ بلورین بهترین کارگردانی (دو فیلم با یک بلیط) در نهمین دوره جشنواره فیلم فجر (۱۳۶۹)

• انتخاب فیلم طلسم به‌عنوان پنجمین فیلم سال - دومین دوره منتخب نویسندگان و منتقدان (۱۳۶۶)

• همچنین بخوانید:
  داریوش فرهنگ: توهم دانستن آغاز سقوط است
  داریوش فرهنگ: حاضر نیستم فیلمی بسازم که مطابق عقایدم نیست
  داریوش فرهنگ: هیچ وقت برای بازیگری دیر نیست
  داریوش فرهنگ: هر پلانی نویدی برای پلان دیگر است