به گزارش پایگاه خبری موزه سینمای ایران،هارون(پرویز) یشایایی (زاده ۳ شهریور ۱۳۱۴ در تهران) از تهیه‌کنندگان پیشکسوت سینما است. او تهیه کننده فیلمهای شاخصی چون ناخدا خورشید، اجاره نشین ها و هامون بوده است.
هارون یشایایی، که بسیاری او را به نام پرویز خان و یهودیان با نام عبری یشعیا می‌شناسندش، سوم شهریور 1314 در یک خانواده پر اولاد یهودی در بخش یهودی‌نشین محله‌ی عودلاجان خیابان سیروس، به نام سرچال متولد شد. هارون، کوچک‌ترین فرزند خانواده، هر چند از سال‌های کودکی برای امرارمعاش سخت کار می‌کرد، تصمیم گرفت به راه سایر برادران نرود و زندگی متفاوتی در پیش بگیرد.
او تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه اتحاد پایین، واقع در محله ی عودلاجان و دوران متوسطه و دبیرستان را در مجتمع مدارس آلیانس یا اتحاد گذراند. دوران نوجوانی وی دورانی پر تب‌وتاب در تاریخ کشورمان و مقارن با ملی شدن صنعت نفت بین سال‌های 1329 تا 1332 بود.
فعالیت‌های سینمایی
یشایایی فعالیت سینمایی را از نوزده سالگی و با موسسه تجاری پرسپولیس آغاز نمود. کمی بعد این موسسه به تبلی‌فیلم تغییر نام داد. در سال ۱۳۴۶ بیژن جزنی شریک یشایایی در تبلی فیلم توسط ساواک دستگیر شد. تبلی فیلم مدتی تعطیل بود و چندین ماه بعد بدون حضور جزنی به فعالیت ادامه داد. در سال ۱۳۴۹ نام تبلی‌فیلم به پخشیران تغییر یافت.
پس از انقلاب این شرکت فعالیت سینمایی خود را آغاز کرد. اولین فیلم سینمایی با نام جایزه با کارگردانی علیرضا داوودنژاد، و پس از آن، فیلم های اجاره‌نشین‌ها با کارگردانی داریوش مهرجویی (که هنوز عنوان یکی از پربیننده‌ترین فیلم تاریخ سینمای ایران را داراست)، ناخدا خورشید و‌ای ایران با کارگردانی ناصر تقوایی (اولی برنده پلنگ برنز جشنواره‌ی لوکارنو شد)، در مسیر تندباد در سال ۱۳۶۷ با کارگردانی مسعود جعفری جوزانی (برنده سیمرغ بهترین فیلم هفتمین جشنواره‌ی فیلم فجر) و کیمیا که بهترین فیلم دفاع مقدس از دیدگاه منتقدان دانسته شده، از جمله کارنامه‌ی شرکت پخشیران است.
او در سال ۱۳۸۷ در بیست و هشتمین جشنوارهٔ فیلم فجر به‌عنوان یکی از بهترین تهیه‌کننده‌های پس از انقلاب اسلامی جایزه دریافت نمود. او تهیه‌کننده فیلمهای زیر بوده‌است:
دیوار (۱۳۸۶) شهر زنان (۱۳۷۷) نون و گلدون (۱۳۷۴) کیمیا (۱۳۷۳)ای ایران (۱۳۶۸) هامون (۱۳۶۸) در مسیر تندباد (۱۳۶۷) سلام سرزمین من (۱۳۶۷) اجاره‌نشین‌ها (۱۳۶۵) ناخدا خورشید (۱۳۶۵) جایزه (۱۳۶۱)
خاطرات «هارون یشایایی» از ناخداخورشید و اجاره نشین‌ها
موزه سینما در ادامه انتشار سلسله برنامه‌های تاریخ شفاهی خود با « هارون یشایایی» این تهیه کننده پیشکسوت سینما گفتگو کرده که باهم میخوانیم:
هارون یشایایی با بیان اینکه در کودکی منزلشان نزدیک سینما تمدن بوده است، گفت: ما در کودکی تلویزیون نداشتیم و تنها تفریحمان سینما رفتن بود، درواقع در آنجا با سینما آشنا شدم و مشغله زندگی من شد.
وی با اشاره به زنده یاد داریوش مهرجویی نیز ادامه داد: مهرجویی خیلی اهل مدارا بود و با بازیگران، عوامل و مخاطبان بسیار نزدیک بود و به آنها احترام می گذاشت.
تهیه کننده فیلم سینمایی «ناخداخورشید» خاطرنشان کرد: بخشی از این فیلم در اصفهان ساخته شده بود و فیلمبرداری کرده بودند و به ما تحویل دادند اما ما فیلم را از ابتدا شروع کردیم درواقع راش‌های قدیمی را کنار گذاشتیم و با ناصر تقوایی فیلمبرداری را آغاز کردیم.
وی درباره انتخاب علی نصیریان، داریوش ارجمند و سایر بازیگران فیلم بیان داشت: من در انتخاب بازیگر به هیچ وجه دخالت نمی‌کردم زیرا معتقد بودم که با انتخاب کارگردان کار ما تمام می‌شد و انتخاب بازیگران ، لوکیشن و ... با کارگردان است.
یشایایی خاطرنشان کرد: یادم می‌آید فیلم «ناخداخورشید» را به عنوان فیلم منتخب به خارج از کشور فرستاده بودند و زمانیکه نمایش فیلم به پایان رسید تماشاچیان چند دقیقه بی وقفه و ایستاده دست می‌زدند. این فیلم همچنین در جشنواره لوکارنو جایزه بهترین فیلم را دریافت کرد.
وی درباره فیلم سینمایی «اجاره نشین‌ها» نیز گفت: یادم می‌آید فیلمنامه اجاره نشین‌ها را به من دادند و برایم خیلی جالب بود و بلافاصله درباره آن با مهرجویی صحبت کردم و متوجه شدم کارگردان مهمی است و درس سینما را خوانده است به همین دلیل تصمیم گرفتم فیلم را باز او بسازم.
این تهیه کننده پیشکسوت سینما خاطرنشان کرد: سر فیلم اجاره نشین‌ها یادم می‌آید داریوش مهرجویی به من گفت این فیلم هزینه زیادی برای ساخت دارد و من به او گفتم بدم آمد از حرفی که زدی زیرا من پول‌دار هستم و چرا می‌گویی پرهزینه است و مهرجویی در پاسخ به من گفت ببخشید.
یشایایی خطاب به افرادی که می‌خواهند وارد حرفه سینما شوند، بیان داشت: توصیه من این است که بدانند سینما تخصص است و باید وارد دانشگاه شوند و در عین حال که هنرمند هستند باید به دنبال کار تخصصی سینما بروند زیرا سینما یک علم است. حتی اگر یک بازیگر معروف و خوب هم باشد باید سینما را به عنوان یک حرفه تخصصی بشناسد.