تاریخ شفاهی؛

داوود رشیدی ؛ فراتر از یک بازیگر

داوود رشیدی ؛ فراتر از یک بازیگر

داوود رشیدی در جایگاه فرهنگی ایران فراتر از عرصه بازیگری در سینما و تئاتر و تلویزیون در مرتبه‌ و مقام یک چهره فرهنگی حضوری مغتنم و قابل احترام دارد، استادی دوست داشتنی و بازیگری توانمند که تمامی آثارش چه در عرصه تئاتر و چه در عرصه سینما خود گواه توانایی‌های بالای اوست.

به گزارش پایگاه خبری موزه سینمای ایران، استاد داوود رشیدی با تحصیل در رشته تئاتر از همان بدو ورود به این عرصه از باقی هم نسلانش خود را متمایز کرد و با ورود به بخش‌های دیگر چون کارگردانی و ترجمه و تدریس به چهره‌ای محبوب نزد همکاران و علاقمندانش تبدیل شد. 
داوود رشیدی ده رشیدی (متولد ۲۵ تیر ۱۳۱۲ – درگذشتهٔ ۵ شهریور ۱۳۹۵) بیشتر با نقش‌هایی مانند «آقا حسینی» در فیلم کندو، «مفتش شش‌انگشتی» در سریال هزاردستان و همچنین با بازی تأثیرگذارش در فیلم فرار از تله به کارگردانی و نویسندگی جلال مقدم شناخته می‌شود.
رشیدی همراهِ علی نصیریان، جمشید مشایخی، عزت‌الله انتظامی و محمدعلی کشاورز پنج چهرهٔ برجسته‌ای بودند که در دههٔ چهل شمسی از تئاتر پا به عرصهٔ سینما گذاشتند و از آنان به عنوان پنج تن سینمای ایران یاد می‌شود. وی به‌خاطر فعالیت‌هایش نشان درجه یک فرهنگ و هنر را دریافت کرده بود.

 زندگینامه

داوود رشیدی ده رشیدی در سال ۱۳۱۲ در تهران خیابان ری کوچه آبشاردر خانواده‌ای که ریشهٔ آن به شهر بابل در استان مازندران و خاندان حائری مازندرانی بازمی‌گشت، متولد شد. پدر او عبدالامیر رشیدی حائری دیپلمات بود و در چند کشور نیز سفیر شد. پدربزرگش، محمد حائری مازندرانی معروف به ابن‌الشیخ از روحانیان مشروطه خواه و جدش زین‌العابدین حائری مازندرانی از مراجع تقلید عصر قاجار بود.
داوود رشیدی تحصیلات متوسطه را (به دلیل فعالیت‌های دیپلماتیک پدرش) در ترکیه و پاریس به پایان رساند و تحصیلات دانشگاهی را در ژنو ادامه داد. وی فارغ‌التحصیل کنسرواتور ژنو در رشته کارگردانی و بازیگری تئاتر و همچنین لیسانس علوم سیاسی از دانشگاه ژنو بود.
حاصل ازدواج اولش با هما فریور تهرانی یک پسر به نام فرهاد است. او پس از جدایی از هما فریور با احترام برومند ازدواج کرد که ثمره آن یک دختر به نام لیلی است.

زندگی حرفه‌ای
در کودکی توسط طوسی حائری، نویسنده ایرانی که دخترعمه‌اش بود به عبدالحسین نوشین، کارگردان تئاتر برای بازی در نمایشِ مردم معرفی شد. او سپس دوره‌های تخصصی بازیگری را زیر نظر خانم لاشنال گذراند. در سال ۱۳۴۳ خورشیدی پس از اتمام تحصیلات در ژنو به تهران آمد و در اداره تئاتر آن زمان وابسته به وزارت فرهنگ و هنر استخدام شد. سپس گروهِ تئاترِ امروز را پایه‌گذاری نمود که هنرپیشگانی همچون پرویز فنی‌زاده، داریوش فرهنگ، مهدی هاشمی، فهیمه راستکار، سیاوش طهمورث، مرضیه برومند، سوسن تسلیمی، به عضویت در این گروه درآمدند.
رشیدی از سال ۱۳۵۰ خورشیدی با فیلم سینمایی «فرار از تله» وارد عرصه بازیگری سینما گردید که جایگاهش را به عنوان یکی از بهترین بازیگران نقش مکمل تثبیت کرد. او علاوه بر بازیگری چندین تله تئاتر از جمله کار‌هایی از غلامحسین ساعدی را کارگردانی کرد و چند نمایشنامه خارجی را نیز به فارسی برگرداند. او علاوه بر بازیگری و کارگردانی در سینما، تلویزیون و تئاتر به تهیه‌کنندگی سینما نیز روی آورد.
در سال ۱۳۵۲ خورشیدی از اداره تئاتر به تلویزیون ملی ایران رفت و در سمَت مدیریت گروهِ نمایش‌ها و سرگرمی‌های آن سازمان (شامل: سریال‌ها، مسابقات، تئاتر‌های تلویزیونی) مشغول به کار گردید.
کندو فیلم دیگری بود که رشیدی در نقش «آقا حسینی» با بهروز وثوقی در سال ۱۳۵۴ بازی کرد و اوج بازیگری او در سینمای پیش از انقلاب به‌شمار می‌رود. وی «کندو» را از موفق‌ترین فیلم‌هایش دانسته و گفته بود که حتی الان بچه‌های نوجوان هم به من «آقا حسینی» می‌گویند. با آنکه داوود رشیدی در تعداد کمی از فیلم‌های ایرانی پیش از انقلاب بازی کرد، اما شهرت نسبتاً خوبی به دست آورد. با این حال بخش عمده از فعالیت‌های حرفه‌ای او صرف مدیریت گروه نمایش و سرگرمی در تلویزیون ایران می‌شد.

او در چهار- پنج سال اول انقلاب در نزدیک به ۲۰ فیلم بازی کرد. شیلات، خانه عنکبوت، کمال‌الملک و گل‌های داوودی از مشهورترین این فیلم‌ها بودند. رشیدی در اواسط دهه شصت و اوایل دهه هفتاد حضور پررنگی در سریال‌های تلویزیونی ایران داشت که رسانه به‌مراتب پرمخاطب‌تری از سینما بود. سریال‌هایی، چون گرگ‌ها و عطر گل یاس و تله‌تئاتر یکی از این روز‌ها (در نقش رئیس‌جمهور ایندولند) تماشاگران زیادی داشت. اما مشهورترین نقشی که از او از آن سال‌ها در خاطره مردم مانده است، مفتش شش انگشتی سریال هزاردستان، به کارگردانی علی حاتمی بود. آوای فاخته، گل پامچال، تنهاترین سردار، ولایت عشق، مختارنامه و کلاه پهلوی از دیگر کار‌های تلویزیونی مشهور او در سال‌های گذشته بوده است.
در سال ۱۳۷۰ او پیروزی در شیکاگو را در تئاتر شهر تهران به روی صحنه برد که به پرفروش‌ترین تئاتر ایران پس از انقلاب تبدیل شد. در سال ۱۳۹۱ نشان درجه یک فرهنگ و هنر ایران از سوی ریاست جمهوری ایران به وی اعطا شد. مهم‌ترین ویژگی او فن بیانش بود که کلمات را با دقت خاصی و خیلی شمرده به زبان می‌آورد.

سوابق اجرایی

 تدریس در دانشکده هنر‌های زیبای دانشگاه تهران
 تدریس در دانشکده هنر‌های دراماتیک
 تدریس دوره‌های کوتاه مدت در شهرستان‌ها و فرهنگسرا‌ها
کارگردان در اداره هنر‌های دراماتیک 
مدیر واحد نمایش تلویزیون از سال ۱۳۵۱ تا
۱۳۶۰ عضو هیئت مدیره خانه سینما (معاون رئیس هیئت مدیره) 
رئیس انجمن بازیگران سینمای ایران از سال ۱۳۸۵ تا ۱۳۸۷ 
راه اندازی و مدیریت گروه تئاتر «امروز» از سال

جوایز

 نشان چهره ماندگار
نشان درجه یک فرهنگ و هنر اهدایی رئیس‌جمهور ایران   

جوایز، اسناد، مدارک، یادگاری ها و وسایل شخصی زنده‌یاد داوود رشیدی توسط همسر این هنرمند؛ احترام برومند به موزه سینمای ایران اهداء شد. استاد رشیدی در بامداد جمعه ۵ شهریور ۱۳۹۵ در ۸۳ سالگی در پی ایست قلبی در خانه‌اش درگذشت.