به گزارش پایگاه خبری موزه سینمای ایران، مستند «فرار از قصر» ساخته احسان عمادی پس از اکران در گروه هنر و تجربه، به تازگی در شبکه نمایش خانگی اکران آنلاین شده است؛ مستندی که به خاطر سوژه حساسش بار دیگر مورد توجه قرار گرفته است و نقش حزب توده در تاریخ سیاسی کشور را مورد بررسی قرار می‌دهد. این فیلم مستند تندیس بهترین مستند بیست‌وسومین جشن «حافظ» را در کارنامه دارد.
مستندسازی با موضوع‌های تاریخی، مستندسازی درباره رویداد‌ها و وقایعی که به ایران معاصر مربوط است، به ویژه به احزاب و گروه‌های سیاسی و شخصیت‌هایی که وجود و حضورشان در تاریخ، ماجرا ساز بوده، هم جذاب و هم دشوار است. احسان عمادی، روزنامه‌نگار با ساخت چند فیلم مستند نشان داده علاقه‌مند است راوی تاریخ باشد و روی بخش‌های کمتر دیده شده آن نور بیندازد.
«فرار از قصر» کوششی است برای روایت فرار سران حزب توده از زندان قصر، فیلم با کمک بازسازی تصاویر و ارائه اسناد و مدارک تصویری دست اول، خیلی زود بیننده را با خود همراه می‌کند. یکی از رویداد‌های مهمی‌که تا سال‌ها در عرصه سیاسی ایران تأثیرگذار بود، فرار گروهی از زندانیان حزب توده از زندان قصر در ۲۴ آذر ۱۳۲۹ بود. در این روز، یک نفر با تهیه نقشه قبلی و با لباس افسری ارتش و خودروی نظامی به زندان قصر مراجعه و خود را نماینده دستگاه قضایی ارتش معرفی می‌کند و زندانیان را تحویل می‌گیرد. دو افسر نگهبان زندان هم که از پیش در جریان ماجرا بودند به بهانه بدرقه زندانیان با همین خودرو فرار کردند. در این ماجرای عجیب نورالدین کیانوری، مرتضی یزدی، جودت، نوشین و قاسمی از زندان قصر فرار کردند.
مستند «فرار از قصر» تمرکزش را بر این اتفاق تاریخی گذاشته و سعی کرده است به زوایای مختلف آن بپردازد. روایت مستند را محمد بحرانی می‌خواند و به درگیر کردن بیشتر حس بیننده کمک می‌کند؛ روایتی که خوب نوشته شده، جدی است و بحرانی آن را با آرامش و گوشنواز اجرا کرده است. «فرار از قصر» به دلیل سابقه تهیه‌کننده‌اش حسام اسلامی که خودش مستندساز است و به خاطر ارتباطات و سابقه روزنامه‌نگاری احسان عمادی، از زمان اکران در هنروتجربه تا الان که به اکران آنلاین رسیده، مورد توجه زیادی قرار گرفته است.
تلاش برای روایتی بی‌طرفانهحزب توده یکی از احزابی است که سال‌ها در آسمان سیاست ایران نقش بازی کرده است؛ حزبی وابسته که اهداف و آرمان‌های شوروی سابق را بازتاب می‌داد و در ایران دنبال می‌کرد. بسیاری از روشنفکران، هنرمندان، نویسندگان و حتی بازیگران عضو حزب توده بودند، گروهی از آن جدا شدند، اما عده‌ای همواره به حزب توده و آموزه‌هایش وفادار ماندند، در نشریات این حزب فعالیت کردند، برای آن دل سوزاندند و به تبلیغ مستقیم و غیرمستقیم آن چیزی پرداختند که حزب توده ظاهراً به آن باور داشت. اما امروز و پس از سال‌ها راحت‌تر می‌شود درباره حزب توده و نتیجه فعالیت‌ها و اقداماتش صحبت کرد.
«فرار از قصر» کوششی برای روایتی بی‌طرفانه از یک رخداد است که یک پایه اصلی آن حزب توده است. یک روایت پر است از شخصیت، پر از اسم و حادثه و رنگارنگ. شاید این نگاه بی‌طرفانه که امتیاز اصلی فیلم است، از جنس ژورنالیسم و روزنامه‌نگاری است، از جنس شاهد بودن و نه قضاوت کردن؛ چیزی که احسان عمادی درباره‌اش می‌گوید: «در مراحل ابتدایی ساخت این فیلم و آثار قبلی اصلاً به این مسئله فکر نمی‌کردیم که افراد با جهت‌گیری‌های مختلف سیاسی ممکن است چه نظری درباره فیلم داشته باشند، بلکه تلاش کرده‌ایم روایت را براساس اسناد و مدارک موجود از واقعه پیش ببریم، هرچند طبیعی است که در مرحله بالاتر قطعاً گروهی از این روایت خوش‌شان بیاید یا آن را نفی کنند. من برای ساخت این فیلم سعی کردم در روایت یک موضع شخصی داشته باشم که بعد بتوانم از آن دفاع کنم و روایتی بی‌طرفانه از ماجرا داشته باشم، اگر چنین امری برایم مهم نبود، اصلاً این فیلم را نمی‌ساختم.»
جست‌و‌جو و کشف اسنادآنچه «فرار از قصر» را به فیلم مستندی استاندارد و قابل قبول تبدیل می‌کند، این است که بدون جانبداری و ترسیم چهره‌ای زشت از شخصیت‌هایش، شبیه یک قصه‌گو عمل می‌کند. تماشاگر با فیلم همراه می‌شود و بدون آنکه چاشنی سیاست غلیظ و فراوان شود، به قصه دل می‌سپارد. یکی از امتیاز‌های دیگر فیلم، جست‌و‌جو و کشف در اسناد و مدارک است، برای رسیدن به یک روایت جذاب.
حسام اسلامی در این باره می‌گوید: «ما تلاش داشتیم در ساخت این فیلم به اسناد و مدارک دست اولی دست پیدا کنیم که تاکنون جایی ارائه نشده باشد و در این مسیر به تمام منابع اعم از تلویزیون، کتابخانه‌ها و آرشیو‌های شخصی افراد مراجعه کردیم. در تحقیقات خود متوجه شدیم فیلم‌هایی تحت عنوان گزارش‌های خبری در دهه۳۰ در ایران تهیه شده است که قبل از نمایش فیلم‌ها در سینما‌ها پخش می‌شد. این گزارش‌ها معمولاً درباره اتفاقات و رویداد‌های روز کشور بوده و بخشی از آن به مسائل و اتفاقاتی که پیرامون حزب توده رخ داده بود، می‌پرداخت.»
اسلامی ادامه می‌دهد: «در ساخت این فیلم اتفاقات خوبی رخ داد و یکی از آنها دستیابی به بخشی از آرشیو و تصاویر دیده‌نشده از تاریخ معاصر بود که خود من هم ندیده بودم و توانستیم از این تصاویر در فیلم استفاده کنیم و شما بخش‌هایی از آن را تماشا می‌کنید.»
«فرار از قصر» را مرکز گسترش سینمای مستند، تجربی و پویانمایی تولید کرده است و می‌کوشد زوال حزب توده را به نمایش بگذارد و بدون شعار و سیاست‌زدگی، از پایان احزابی بگوید که صداقت و راستی را فدای اهداف خود کرد. «فرار از قصر» از امروز چهارشنبه در فیلیمو اکران آنلاین شده است.
منبع: جوان آنلاین