کارگاه « قاب بندی فیلم؛ نقش بنیادین قاب بندی تصویر در فیلم»با حضور «عزیز ژان باکیف» فیلمبردار از کشور قزاقستان در موزه سینما برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی موزه سینما، «عزیز ژان باکیف» فیلمبردار از کشور قزاقستان و عضو هیات داوران بخش سینمای آسیا در چهل و دومین جشنواره فیلم فجر گفت: اولین موضوع مهم در فیلمسازی «عشق» است و همه عوامل سینما اعم از کارگردان، بازیگر، فیلمبردار، طراح صحنه و لباس، و … باید به آن توجه جدی داشته باشند.

وی ادامه داد: همه فیلمسازان باید بدانند ترکیب بندی در سینما روشی است که با درنظر گرفتن چند ابزار بوجود می آید. موضوعی که فیلمسازان جوان اغلب از ما می‌پرسید این است در اولین مواجهه در سر صحنه باید چگونه برخورد کنند.

«عزیز ژان باکیف» بیان داشت: کاری که سینمای مدرن انجام می‌دهد این است که مخاطب متوجه می‌شود که موضوعات مورد علاقه‌اش را می‌تواند بر روی پرده ببیند.

وی با بیان اینکه ماهیت سینما خیال پردازی است، گفت: فیلمسازان در سینما سعی دارند از طریق اشکال مختلف خیال‌هایشان را به تصویر بکشند.

وی با بیان اینکه مساله مهم دیگر زمان است، گفت: یکی از کارگردان‌هایی که در سینما درباره زمان بسیار پژوهش کرد «تارکوفسکی» است زیرا ترکیب بندی در فرآیند فیلمسازی برای او بسیار مهم بود و زمانیکه شرایط مناسبی برای این امر بوجود آید فیلمساز برای بیان آنچه در ذهنش است، راحت‌تر عمل می‌کند.

این فیلمبردار قزاقستانی خاطرنشان کرد: مساله این است که کارگردان‌ها همیشه به مخاطب فکر می کنند؛ اینکه آیا مخاطب حرفشان را درک می کند؟ من معتقدم هیچ وقت آنطور که فیلمسازان می‌خواهند اتفاق نخواهد افتاد زیرا مخاطبان اغلب به دنبال چیزی‌هایی هستند که خودشان می خواهند و مورد علاقه شان است.

«عزیز ژان باکیف» با بیان اینکه دیدگاه‌های افراد متفاوت است، گفت: فرض کنید در یک سالن 350 نفر نشستند و فیلم شما را می‌بینند قطعا هر کدام از این افراد نگاهشان نسبت به فیلم متفاوت خواهد بود.

وی ادامه داد: من به عنوان فیلمبردار سینما را به هنری و تجاری تقسیم نمی‌کنم زیرا معتقدم سرگرمی و هنر باهم سینما را تشکیل می‌دهند و سینما برای من فراتر از داستان است و معتقدم سینما از تصاویری تشکیل شده که ما درکنار هم قرار می‌دهیم تا به هدفمان برسیم.

«عزیز ژان باکیف» با مقایسه سینما و ادبیات گفت: در سینما تنها نیاز به یک شات داریم درحالیکه در ادبیات باید حداقل 7 یا 8 صفحه بنویسیم تا بتوانیم مفهوم اصلی را بیان کنیم.

وی خاطرنشان کرد: باید توجه داشته باشیم زمانیکه خودمان را درگیر مردم و مخاطب می‌کنیم بیشتر جنبه سرگرمی را درنظر گرفته‌ایم و با نگاه متفاوت‌تری به آن می‌نگریم.

«عزیز ژان باکیف» ادامه داد: از نظر من ترکیب بندی منبع نیست بلکه یک روش است و ترکیب بندی شامل نور، رنگ، فضا و ساختمان است که از جنبه نظری می‌توانیم برای آنها سلسه مراتبی را درنظر بگیریم. اشتباه اغلب فیلمسازان این است که اغلب به دنبال ترکیب بندی می‌گردند درحالیکه باید بتوانند خودشان آن را بسازند و در این صورت تبدیل به فیلمساز موفقی خواهند شد.

وی با بیان اینکه کار اصلی فیلمسازان صحبت کردن درباره داستان فیلم است، افزود: یک فیلمساز باید بداند که چگونه با استفاده از نور و رنگ بتواند صحنه را بسازد.

«عزیز ژان باکیف» با بیان اینکه یک فیلمبردار خوب می تواند کارگردان را نجات بدهد، بیان داشت: قطعا اگر در پروژه سینمایی فیلمبردار خوب وجود نداشته باشد برای پیداکردن لوکیشن به مشکل برمی‌خورید. آنچه مسلم و واضح است فرآیند خلاقانه با آرامش صورت می‌گیرد و یک هنرمند نباید در زمان خلق یک اثر هنری رنج بکشد.

وی بیان داشت: دیدگاه کارگردان نسبت به یک صحنه خاص اهمیت دارد و قطعا نوع ژانر در اولویت‌های بعدی قرار می گیرد.

 

 

 

 

 

کارگاه « فیلمسازی مستقل» با حضور«سرگی دوورتسهووی»، کارگردان و تهیه کننده کشور قزاقستان در موزه سینمای ایران برگزار شد.

به گزارش روابط عمومی موزه سینما، سرگی دوورتسهووی در معرفی خود گفت: من کار خود را با ساخت فیلم‌های مستند آغاز کردم و بعد از آن وارد سینمای داستانی شدم. در سال 2088 جایزه بخش نوعی نگاه جشنواره کن را به دست آوردم و در سال 2018 در بخش اصلی جشنواره کن حاضر بودم و فیلم من جایزه بهترین بازیگر زن این جشنواره را دریافت کرد. قصد ساخت فیلم تازه‌ای را دارم که مربوط به قرون وسطی است و یکی از کاراکترهای اصلی آن ایرانی است.

وی با بیان اینکه در فیلمسازی، شیوه کاری من با دیگران متفاوت است، ادامه داد: فیلمنامه آثارم را شخصا می‌نویسم و امور تولید و کارگردانی آن را خودم برعهده می‌گیرم. تفاوت اصلی شیوه کاری من با دیگران این است که همواره با توجه به محیط، طبیعت و ویژگی‌های بازیگران فیلمنامه را تغییر می‌دهم؛ به گونه‌ای که زمانی که فیلمبرداری به اتمام می‌رسد، هشتاد درصد فیلمنامه اولیه دچار تغییر شده است. علت این مسئله به پیشینه مستند سازی من و علاقه‌ام به ترسیم واقع‌گرایی باز می‌گردد.

دوورتسهووی افزود: در قزاقستان و روسیه تولید فیلم‌های سینمایی به دو شیوه انجام می‌شود و هر یک دارای تکنیک متفاوتی است. کاری که من انجام می‌دهم شیوه سنتی است و با تولیدات صنعتی تفاوت اساسی دارد. تلاش می‌کنم عواملی که در تولید فیلم‌های من نقش دارند به درک کاملی نسبت به آن دست پیدا کنند. در تولیدهای سینمای صنعتی، سرعت انجام کار بسیار مهم است اما در شیوه من کیفیت اهمیت بیشتری دارد و بنابراین وقت زیادی را صرف گفت‌و‌گو با عوامل می‌کنم.

وی ادامه داد: گروه کوچکی در حدود 15 نفر شامل عوامل و بازیگران تشکیل می‌دهیم که درباره کار با یکدیگر صحبت کنیم و دلیل تعداد اندک این است که هماهنگی‌ها ساده‌تر باشد.

این هنرمند بیان کرد: شیوه ای که طی آن یک فیلمنامه در زمان فیلمبرداری تغییر می‌کند، بسیار سخت و پیچیده است اما من آگاهانه این شیوه را به کار می‌گیرم. تغییر دادن فیلمنامه در لحظه بسیار سخت است اما باعث می‌شود تا زندگی بیشتری در یک فیلم جربان داشته باشد.

دوورتسهووی با بیان اینکه مشکل اصلی سینما این است که هنر و بیزینس را توامان به کار می‌گیرد، افزود:  فعالیت هنری نیاز به صرف زمان دارد اما وجوه اقتصادی سینما گاهی این اجازه را به فیلمساز نمی‌دهد. عوامل فیلم‌های من خود را برای انجام تغییرات لحظه‌ای آماده می‌کنند. پیش از آنکه ساخت یک فیلم را آغاز کنم، فیلمنامه را با دوربینی کوچک فیلمبرداری می‌کنم تا از آن یک ماکت در دسترس داشته باشم. دلیل آن این است که می‌خواهم بدانم «کلمه‌» چگونه باید به «تصویر» تبدیل شود، چراکه هر کدام از این موارد دارای انرژی‌های متفاوتی هستند.

این فیلمساز با بیان اینکه به دنبال روشی هستم که طبیعت سینما را در خود داشته باشد، بیان کرد: در تصویر چیزی وجود دارد که کلمات و نوشته‌ها نمی‌توانند آن را انتقال دهند. ساخت ماکت باید سریع و ارزان‌ قیمت باشد تا فیلمساز بتواند با استفاده از بازیگران آماتورآن را بسازد. با استفاده از ماکت، روند انتقال انرژی از ابتدا تا انتهای فیلم را درک می‌کنید و می‌توانید هر طور که می‌خواهید آن را تغییر دهید.

دوورتسهووی اقرود: هنگامی که فیلمبرداری اصلی اتفاق می‌افتد و اتفاقی طبیعی روی می‌دهد، من از آن استقبال می‌کنم و فیلمنامه را تغییر می‌دهم چرا که معتقدم باید زندگی در سینما جریان داشته باشد. برای من طبیعت صرفا یک پس زمینه نیست بلکه بر روی کل تصویر تاثیر می‌گذارد. این روند بسیار پیچیده و دشوار است چون در لحظه ممکن است همه اتفاق‌ها تغییر کند و همین مسئله، هماهنگی‌ها را دچار مشکل می‌کند. در پروژه‌های استودیویی باید همه اتفاق‌ها طبق زمان‌بندی مشخصی اتفاق بیفتد، اما در سینمای من، هیچ موردی قطعی نیست و ممکن است برای زمانی طولانی ساخت یک فیلم طول بکشد.

وی با بیان اینکه مشکل اصلی سینمای جهان این است که دیگر زمان کافی برای ساخت فیلم وجود ندارد، ادامه داد: من همیشه در حال جنگیدن هستم تا زمان بیشتری برای تولید فیلم داشته باشم. خیلی زود متوجه شدم علاقه‌ام در سینمای مستند چیست، چراکه به مدرسه سینمای مستند رفتم. چالش اصلی برای من در فیلم‌هایی که می‌سازم این است که بتوانم زندگی جاری در یک فیلم را پیدا کنم. نمی‌توان فهمید لحظه‌هایی که نیاز است به تصویر کشیده شوند چه زمان و در کجا هستند و به همین علت همواره باید صبر زیادی را در فرآیند فیلمسازی اعمال کرد. من زمانی که فیلم مستند می‌سازم با سوژه‌هایم دو هفته زمان صرف می‌کنم و زمانی که به شناخت رسیدم با دوربینی آماده منتظر می‌مانم تا فیلم ساخته شود.

دوورتسهووی درباره سینمای ایران نیز گفت: فیلم‌های ایرانی زیادی را تماشا می‌کنم چراکه احساس نزدیکی زیادی نسبت به سینماگران ایرانی دارم. دلیل علاقه من به سینمای ایران این است که فیلم‌های ایرانی موقعیت‌های  جهان شمولی را نشان می‌دهند، مانند عباس کیارستمی ، اصغر فرهادی و بسیاری دیگر از فیلمسازان. من در هر جشنواره با فیلم‌های داستانی و مستند ایرانی مواجه می‌شوم که دارای کیفیت بالایی هستند. در حال حاضر در حال انجام تحقیقات بر روی فرهنگ و تاریخ مردم ایران در دوره صفویه هستم چراکه در فیلمی که قصد ساخت آن را دارم، یکی از شخصیت‌ها ایرانی است. همواره دوستانم را دعوت می‌کنم تا مخاطب فیلم‌های ایرانی باشند، چراکه دریچه‌ای تازه به روی آن‌ها گشوده می‌شود.

دوورتسهووی در بخش پایانی صحبت‌های خود گفت: ایده‌های زیادی دارم اما هر یک نیاز به انرژی فراوانی دارند و رسیدن به آن امری زمان‌بر است. کارگردانی یعنی انرژی و یک کارگردان باید دارای نیروی بسیاری برای انجام فعالیت سینمایی باشد. من مخالف تکنولوژی‌های نوین نیستم. زمانی که سعی داریم زندگی را به تصویر بکشیم نیازی به تکنولوژی و پرده سبز وجود ندارد.

فیلم مستند«اجاره نشینی» ساخته ابراهیم مختاری و کیوان کیانی در پنجمین برنامه شب‌های مستند موزه سینمای ایران عصر روز گذشته در سالن فردوس نمایش داده شد.

به گزارش روابط عمومی موزه سینما، ابراهیم مختاری درباره چگونگی شکل‌گیری ایده این فیلم مستند، گفت: من در آن سال‌ها مستاجر بودم و این موضوع دغدغه شخصی خودم هم به شمار می‌رفت. آقای حسن میری تهیه کننده این فیلم روزی پیش من آمد و گفت وزارت مسکن می‌خواهد درباره بحران مسکن  فیلم مستند بسازد و برای نمایندگان در مجلس نمایش دهد . من پیش از آن فیلمی به نام «نان بلوچی» ساخته بودم که از تلویزیون پخش نشد به همین دلیل نگران ساخت فیلم از این موضوع که حدس می زدم موضوع ملتهبی است بودم.

وی ادامه داد: قرار شد سه فیلم در قالب یک مجموعه – به نام سرپناه – ساخته شود به همین دلیل از سه کارگردان دعوت به کار کردم و اراضی شهری، مهاجرت و اجاره نشینی سه فیلمی بود که قرار بود در این مجموعه ساخته شوند.

مختاری با بیان اینکه در آن زمان برای تولید اثر مستند، نوشتن و طرح زدن شیوه رایجی بود، ادامه داد: در مشاهدات میدانی با همین وضعیتی که در فیلم شاهد آن هستید مواجه شدیم و به عمق این معضل پی بردیم. البته این مشکل فقط مربوط به مستاجر نبود و موجران کم درآمد که اجاره بخشی از ملک مسکونی شان برای کمک به نیاز اقتصادی شان بود هم ، تحت فشار روانی قرار داشتند.

وی در بخش دیگری از صحبت‌های خود بیان داشت:  یادم می‌آید در آن زمان وزارت مسکن با ساخت این فیلم می‌خواست نمایندگان را مجاب کند تا بطور موقتی هم که شده جلوی قانون موجر و مستاجر را بگیرد و قرار نبود فیلم از تلویزیون پخش شود. تهیه کننده مجوز فیلمسازی را از وزارت مسکن و دادگاه انقلاب اسلامی گرفته بود.

مختاری خاطرنشان کرد: یادم می‌آید کیانی و من پیش از آنکه فیلمبرداری را آغاز کنیم، مالکان و مستأجران را شناسایی می‌کردیم. چندین بار نزد آن‌ها می‌رفتیم و توضیح می‌دادیم و و موفق می شدیم موافقت برخی از آنها را برای فیلمبرداری جلب کنیم. در باره انتخاب نحوه فیلمبرداری یا زیبایی شناسی فیلم هم به این نتیجه رسیده بودیم که از سه پایه استفاده نکنیم و تا جای ممکن رویدادهایی را که مصداق مفاهیم مورد نظرمان است تعقیب و شکار کنیم.

ابن فیلمساز افزود: پژوهش مجموعه سرپناه توسط سه نفر انجام شد و پژوهشگر فیلم اجاره نشینی آقای مجید خبازان بود. تنها با استفاده از تحقیق آماری و کتابخانه ای نمی‌توانستیم فیلم را بسازیم، باید راهی می یافتیم که  از پژوهشی چند صد صفحه‌ای فیلمی حدود پنجاه تا شصت دقیقه‌ای تهیه کرد که جوهره  تحقیق را در خود داشته باشد. دو فیلم دیگر این مجموعه نیز دارای کتابچه پژوهش بودند. در آن دوران با فیلم شانزده میلیمتری در کاست های ده دقیقه‌ای فیلم می ساختیم . گاهی صحنه‌هایی را فیلمبرداری می‌کردیم که به کار نمی‌آمد، مثلاً پس از کلی فیلم گرفتن از کشمکش مالک و مستاجر آنها به دلیل وجود دوربین صلح و رو بوسی می‌کردند. که بکار ما نمی آمد.

مختاری درباره تدوین این فیلم مستند گفت: پیش از این فیلم، تجربه تدوین «نان بلوچی» را در کارنامه داشتم. فیلم «کودک و استثمار» ساخته محمدرضا اصلانی  و «کوزه پزخانه» مقدسیان را هم تدوین کرده بودم. نوع تدوین آن‌ها به دلیلی ساختارشان متفاوت بود. پریچهر ممتحن تدوینگر این فیلم بود. پیش از نهایی کردن تدوین، کیوان کیانی و من از دوستان دعوت می‌کردیم تا کار را ببینند. زمانی که فیلم را نشان دادیم، ما هم در کنارشان بودیم و از واکنش های آنها در اصلاح و بهتر کردن تدوین استفاده کردیم. بردباری و پیگیری پریچهر ممتحن در تدوین فیلم ستودنی است همچنان که فیلمبرداری عطا حیاطی و فرهاد صبا اگر نبود ما به چنین تصاویری و صحنه هایی نمی رسیدیم. و یا صدابرداری فیلم که یادگار کرمانی و محمود سماکباشی است.

در ادامه این نشست فخرالدین سیدی از مستندسازان سینمای ایران و عضو انجمن تهیه کنندگان مستند نیز گفت: من برای با دوم است که این فیلم را می‌بینم و باز هم تحت تاثیر قرار گرفتم. اهمیت ویژه این اثر کاملا مشخص است. سوالی که برای من پیش می‌آید این است که وضعیت مالک و مستاجر امروزه به چه صورتی است و آیا قانون به شکلی مناسب اصلاح شده است؟ مختاری در پاسخ به او گفت: مجلس پس از این فیلم تبصره‌ای به نام “عسر و حرج” تصویب کرد که اگر مستاجر دارای شرایط دشواری باشد، حکم تخلیه دیرتر اجرا ‌شود. بعدها این تبصره برداشته شد و وضعیت به حالت سابق بازگشت.

در ادامه کیوان کیانی کارگردان دیگر مستند «اجاره نشینی» نیز گفت: این فیلم در سال ۱۳۶۰ ساخته شد و ابن معضل هم اکنون نیز وجود دارد و امروزه شکلی حاد پیدا کرده است. بارها این فیلم مورد بازبینی ما قرار گرفت زیرا بخش‌های بسیاری را فیلمبرداری کرده بودیم.

وی ادامه داد: مهمترین مسئله این بود که از لحاظ محتوایی و شکلی شرایط پایداری در اختیار نداشتیم و باید لحظه‌ها را شکار می‌کردیم به همین دلیل، فیلمبرداران خود در ساختار فیلم نقش مهمی داشتند. نگاه خلاقانه آن‌ها باعث شد این فیلم در جامعه ادامه داشته باشد.

کیانی فزود: اگر فیلم به صورت دوربین روی دست فیلمبرداری نمی‌شد، ساخت چنین اثری امکان پذیر نبود. چراکه به غیر از دادگاه، در مابقی موارد سوژه در اختیار ما نبود. بنابراین به دنبال زیبایی شناسی خاص چنین سوژه‌هایی رفتیم. این فیلم یک مستند بحران بود و ما پژوهش‌هایی را انجام دادیم، اما از لحاظ شکلی و فرمی راهی به جز به کارگیری دوربین روی دست نداشتیم.

کیانی در بخش دیگری از صحبت‌های خود گفت: ما فیلم را بارها تغییر دادیم تا به نتیجه دلخواه رسیدیم.

ارد زند مستندساز نیز بیان داشت: تاثیری که این فیلم روی من می‌گذارد هیچ‌گاه کاسته نمی‌شود و این جادوی سینما است و البته این جادو نیاز به جادوگری به نام فیلمساز دارد. چنین افرادی دارای خلاقیت و جسارت بودند و در لحظه‌هایی درست حضور پیدا کردند. این موضوع همچنان تازگی دارد و بارها در اطراف هر یک از ما رخ داده است. این فیلم زمانی ساخته شد که سینمای مستند دارای زیبایی شناسی متفاوتی بود به همین دلیل، اثری ساختارشکن محسوب می‌شود. این فیلم حاوی یک رویکرد جدید در سینمای مستند بود که نوعی نوآوری به حساب می‌آمد اما امروز این روش متعارف شده و تعداد زیادی از فیلم‌های مشاهده‌گر به تولید می‌رسند.

سعید رشتیان مستندساز پیشکسوت سینمای ایران نیز درباره فیلم «اجازه نشینی» گفت: فیلم دارای فضایی تجربی است. در آن‌سال‌ها که ابراهیم مختاری و کیوان کیانی در گروه اجتماعی فیلم می‌ساختند من در اتاق مجاورشان به عنوان پژوهشگر حضور داشتم. طبیعی است که انقلاب با خود التهاب و جست و جوگری به همراه دارد و این مسئله درباره موضوع‌هایی چون نابرابری و فقر وجوهی ملموس‌ دارد. مستندهای گزارشی در سال‌های بعد دچار پختگی بیشتری شد و این گونه فیلمسازی تبدیل به ژانر حاکم در ساخت مستند‌های تلویزیونی شد.

وی در پایان بیان داشت: در «اجاره نشینی» التهابی که فیلم‌سازان درگیر آن بودند به خوبی مشهود است. به عنوان مثال، آنها با مشکلاتی در تهیه نگاتیو مواجه بودند و یا مشکلاتی را در زمان فیلمبرداری این اثر تحمل می‌کردند که نمود آن در فیلم به خوبی دیده می شود.

مستند « اجاره نشینی» ساخته ابراهیم مختاری و کیوان کیانی در موزه سینما نمایش داده می شود.
در ادامه نمایش های ویژه فیلم های مستند در موزه سینما تحت عنوان «شب های مستند» با مشارکت انجمن صنفی تهیه کنندگان سینمای مستند فیلم «اجاره نشینی» بر روی پرده سالن فردوس موزه سینما می رود.
در پنجمین نشست شب های مستند که روز سه شنبه ۱۰ بهمن ساعت ۱۷ برگزار می شود، ابراهیم مختاری و کیوان کیانی سازندگان این اثر درباره فیلم صحبت خواهند کرد.
این مستند درباره تنگنای چند اجاره نشین تهرانی که به علت ثابت ماندن درآمد و افزایش اجاره بها دچار بحران شده اند، است و پیامدهای اجرای سختگیرانه قانون “موجر و مستاجر” را در شرایط بحرانی در دهه ۶۰ گزارش می کند.
ورود در این برنامه برای عموم آزاد و رایگان است.