عباس رافعی:

فیلم مذهبی با قلب ساخته می‌شود

فیلم مذهبی با قلب ساخته می‌شود

کارگردان و فیلمنامه نویس نام آشنای سینمای کشورمان معتقد است که سازندگان آثار برای پرداختن به مفاهیم دینی در سینما بهتر است از ابعاد مختلفی به موضوعات بپردازند.  

به گزارش پایگاه خبری موزه سینمای ایران، گاهی کافی‌ است چشم ببندیم و به حافظه‌مان رجوع کنیم؛ جایی که هنوز صدای کاروان، نسیم دشت نینوا را می‌شکافد و رد سم اسب‌ها بر خاک داغ، قصه‌ای ناتمام را روایت می‌کند. عاشورا، با همه عمق و شکوهش، گویی همیشه آماده بازگویی‌ست؛ نه در تکرار تاریخ، بلکه در کشف دوباره معنا.در میان این روایت‌ها، آثاری چون «روز واقعه» همچنان در ذهن‌ها زنده‌اند، نه صرفاً به‌دلیل موضوع‌شان، بلکه به‌خاطر نگاهی که از دل آمده و بر دل نشسته است. شاید راز ماندگاری چنین آثاری در همین باشد؛ در آن لحظه‌ای که هنر، به دغدغه پاسخ می‌دهد. عاشورا هنوز ظرفیت روایت دارد، اگر بخواهیم نه فقط آن را نمایش دهیم، که زندگی‌اش کنیم.

عباس رافعی کارگردان و فیلمنامه نویس در گفتگویی با اشاره به فیلم «روز واقعه» می‌گوید: «وقتی که یک نویسنده، یک کارگردان و یک مجموعه تولیدی، خودشان ضرورت انتقال یک پیام را احساس می‌کنند که در عرصه مذهب رخ داده و تلاش می‌کنند آن را به تماشاچی منتقل کنند، قطعا این تجریه دلنشین‌تر می‌شود تا اینکه قرار باشد یک اثر سفارشی ساخته شود.»

او با اشاره به این موضوع که باور قلبی به موضوعات کیفیت ساخت آثار و تاثیر گذاری آن را افزایش می‌دهد، تصریح کرده است: «ساخت فیلم‌های مذهبی باید از قلب انسان بیرون بیاید چه بسا که فیلمنامه‌های بسیاری در حوزه سینما، سریال‌سازی و مستند درباره عاشورا و امام حسین (ع) نوشته شده و این نویسنده‌ها و کارگردانان برای دل خودشان این فیلمنامه‌ها را نوشتند و چون از جایی هم سفارش نگرفته‌اند، قطعا فیلمنامه، قوی‌تر، با کیفیت‌تر ومعتبرتری است».

رافعی ادامه داده است: «هر بار که روز واقعه را می‌بینم بازهم دل از آن نمی‌کنم اما آیا کسی دنبال این کارگردان رفت تا دوباره کاری با این موضوع بسازد؟ آیا کسی سراغ مجید انتظامی با دیگر عوامل رفت؟ همه چیز ساده شده و ساده پسندی موج می‌زند و دو ماه مانده به عاشورا می‌گویند خب آیا می‌توانیم فیلمی بسازیم؟»

رافعی درباره به روزرسانی محتواها و نمایش آن‌ها در آثار نیز می‌گوید: «بعد از انقلاب فیلم‌ها و سریال‌های زیادی با موضوع مذهبی ساخته شده است، اما بیشتر از سه الی چهار اثر را نمی‌توانیم به‌عنوان آثار خیلی ماندگار نام ببریم، ما وقتی می‌خواهیم برای انسان امروز درباره عاشورا حرف بزنیم حتما باید با دغدغه‌های امروزی جامعه را در کنارفلسفه عاشورا را منتقل کنیم، من فیلمی ساختم با نام «راه طی شده» که با نام «ظهر روز دهم» در تلویزیون هم پخش شد، از خودم می‌پرسیدم اگر بخواهم موقعیت ظهر عاشورا را برای جامعه امروز بازسازی کنم چه فیلم‌نامه‌ای را باید بنویسم و چه تصویری را باید منتقل کنم، بنابراین یک داستانی را که آقای فرهاد توحیدی نوشته بود را بازنویسی و امروزی کردیم.»

 این هنرمند گفته است: «از آن نوشته فیلمی ساختیم که به‌نظر منتقدان تاثیرگذار بود، در اثر این پیام را منتقل کردیم که مسیر امام حسین(ع) هنوز وجود دارد، همچنان می‌شود امام حسینی زندگی کرد، همچنان می‌شود حق و ناحق و یزیدیان را تشخیص داد. بنابراین اگر بتوانیم پیام امام حسین را با ابزارها، شخصیت‌ها و کاراکترهای امروزی منتقل کنیم به‌نظرم تاثیرگذاری اثر بیشتر خواهد شد.»

او با اشاره به وجه تمایر آثار مذهبی از دیگر آثار همچنین می‌گوید: «گاهی کسانی‌ که آثار مذهبی تاریخی می‌سازند فقط تاریخ را بیان می‌کنند، درحالی‌که ما باید از تاریخ عبرت بگیریم، اگر قرار است امروز درباره فلسفه عاشورا فیلمی ساخته شود باید فیلم‌نامه آن هم امروزی نوشته شود تا برای مخاطب حال حاضر ملموس باشد و بتواند به عبرت تاریخی مدنظر ما برسد.»

این فیلمنامه‌نویس با اشاره به دست باز سازندگان آثار برای پرداختن به موضوعات دینی از زوایای مختلف افزوده است: «نمی‌شود گفت آزادی عمل نویسنده و کارگردان بسته است، نویسنده می‌تواند به واقعه کربلا از زوایای مختلف نگاه کند و اگر خودش به آن واقعه اعتقاد داشته باشد به‌خوبی می‌تواند اثر خودش را بنویسد یا بسازد، من بعید می‌دانم نویسنده‌ای یا فیلم‌سازی بگوید دستم برای ساخت فیلم‌های مذهبی بسته است و آزادی عمل ندارم، البته ممکن است که تهیه کننده محدودیت‌هایی در تامین امکانات و بودجه داشته باشد. نویسنده‌ها می‌توانند آثار مذهبی را بنویسند چیزی که مهم است مفهومی هست که از آثار آن‌ها منتقل می‌شود»

رافعی درباره اهمیت و ضرورت تطبیق موضوعات روز جامعه با مفاهیم دینی خاطر نشان کرده است: « به نظرم همت جمعی برای ساخت فیلم‌های مذهبی تاثیرگذار کم است. گاهی هم نهادها آثار بزرگی می‌سازند که برخی از آن‌ها سال‌ها طول می‌کشد تا ساخته شود اما به نتیجه مورد نظر نمی‌رسد، جامعه امروز ما درگیر مسائلی هست که می‌شود با ساخت یک فیلم مذهبی به افراد جامعه آرامش منتقل کرد، اما ما امروز اثری می‌سازیم که تازه ۱۰سال بعد آماده نمایش می‌شود درحالی‌که مخاطب ۱۰سال آینده مخاطب امروز نیست، بنابراین چنین اثری هم جذابیت ندارد و هم ممکن است مفهوم آن با نیاز افراد جامعه متفاوت باشد.»

او با اشاره به ساخت آثار مذهبی تاثیرگذار گفته است: «البته آثاری هم ساخته شده که جنبه دینی حماسی داشته و مورد توجه قرار گرفته است، نوع روایتی که آقای بیضایی در «روز واقعه»انتخاب کرده روایتی است که مورد پسند تماشاگر قرار می‌گیرد.»