آینده سینما با هوش مصنوعی چگونه است؟/ دستیابی به رسانه هم‌نشین

«سینما و فناوری‌های نوین» با حضور دکتر مجید شیخ انصاری (تحلیل ریخت شناسی تحولات تکنولوژیک در سینما: حال و آینده)، امیررضا معتمدی (آسیب شناسی توسعه فن آوری در سینمای ایران)، کامران سحرخیز (فناوری های نوین در احیا و مرمت فیلم‌ها)، امیر سحرخیز ( هوش مصنوعی در سینما) در موزه سینما برگزار شد.

مجید شیخ انصاری در ابتدای این پنل گفت: ما ابتدا باید از آینده ایران صورت‌بندی داشته باشیم و تصور ما نسبت به آینده باید شفاف باشد. سینمای ایران برای اولین بار نیست که با تحولات فناورانه مواجه شده است و باید ببینیم که بزنگاه‌های سینما در تاریخ چه بوده و در مواجهه با آن‌ها چه واکنشی داشته است.

وی افزود: باید تلاش کنیم ماتریسی برای سینما و متغیرهایش ایجاد کنیم تا بتوانیم تبیین کنیم که در آینده چه مساله‌ای پیش روی ما قرار دارد. نهادهای تصمیم‌گیر کشور بدون درنظر گرفتن این چشم انداز راه بیهوده‌ای را طی خواهند کرد.

وی در تعریف سینما بیان داشت: سینما زیست‌بوم یا فرایند تولید اثر دیداری – شنیداری (فیلم) به واسطه نیروی انسانی و ابزار مرتبط و عرضه آن در قالب تجربه جمعی و تا حد امکان تفسیرناپذیر برای مخاطبان است‌‌.

این استاد دانشگاه با اشاره به تغییرات سینما بیان داشت: اختراع دوربین فیلمبرداری، تمهيدات و جلوه‌های ویژه، رنگ، وجود پرده آبی، وسایل حرکتی، تحولات فناوری و دیجتال و… همه تحولاتی بودند که به نوعی سینما را متحول کردند‌ اما به ماهیت آن لطمه وارد نشد.

وی افزود: مفهوم AI و زیرساخت‌های خدماتی در سینما گروه‌های تولید، نیروی انسانی و فرآیند فیلمسازی را دچار تغییر و تحول می کند.

شیخ انصاری با مطرح کردن پرسشی درباره آینده سینما و فناوری گفت: در این شرایط این پرسش مطرح می‌شود که ما با پایان رسانه مواجه هستیم یا رسانه جایگزین؟ درواقع سینما بخشی از محیط غرقگی است. در این شرایط ما نه با پایان رسانه مواجه هستیم نه رسانه جایگزین بلکه به رسانه هم‌نشین دست پیدا می‌کنیم یعنی به کمک AI ما محیطی خواهیم داشت که ظرفیت‌های مختلفی از سینما را در دسترس ما قرار خواهد داد.

این استاد دانشگاه درباره تحول مخاطبان بیان کرد: تحولات هوش مصنوعی علاوه بر اینکه سینما را دچار تحول می‌کند بلکه مخاطب را نیز دچار تحول می کند و ما با مخاطبی چندوجهی طرف هستیم.

امیررضا معتمدی نیز در ادامه این پنل گفت: ورود من به سینما در ایران به واسطه تکنولوژی بود. در آن مدت که در استودیو پویانمایی صبا و صداوسیما فعالیت می کردم به این نتیجه رسیدم که متاسفانه مدیران میانی در سینما و تلویزیون بدون توجه به نیازهای گروه تولید، فناوری و ابزارهای نوین را وارد ایران می‌کنند درحالی که تکنسین، پشتیبانی نرم‌افزاری و علم استفاده از آن ابزار وجود نداشت‌.

وی افزود: زمانی که دوربین‌های دیجیتال وارد سینما شدند نگاه ما هنوز دیجیتالی نشده بود و صرفا ابزارها جدید بودند. هنوز هم برخی فیلمبرداران نحوه کار کردن با دوربین‌های دیجیتال را بلد نیستند بلکه دستیارهایشان با دوربین آشنا هستند‌.

این طراح جلوه های بصری تاکید کرد: موضوع این است که همه ما با تکنولوژی اینگونه برخورد می کنیم که یا از آن منفعت کسب کنیم یا اینکه به اجبار وجود تکنولوژی را قبول می‌ کنیم.

وی افزود: پس از دوربین‌های دیجیتال، پکیج سینمای دیجیتال به ایران آمد اما ما پکیج استاندارد را به سینما نیاوردیم به همین دلیل فیلم‌ها در سینمای مختلف با کیفیت پایین و متفاوت اکران می‌شوند. خوشبختانه این‌ روزها برخی جوانان مشغول ساخت سرورهایی هستند و به همین دلیل برخی فیلم‌ها با کیفیت خوبی اکران می‌شوند. خوشبختانه آقای شاهسواری اعلام کردند که فیلم‌های جشنواره امسال بررسی کیفی خواهند شد.

این پژوهشگر بیان کرد: ما ازنظر وجود دوربین های فیلمبرداری، دوربین‌های بسیار خوب و پیشرفته‌ای داریم اما ابزارهای حرکتی، نورهای خوب و…‌ را وارد نمی‌کنیم زیرا صنعت سینمای ما گیشه‌ای نیست بلکه تهیه‌کننده هرچقدر کمتر پول خرج کند، پول بیشتری برایش می‌ماند.

وی تاکید کرد: ما در ایران نقشه راه نداریم و اولین قدم برای طراحی جلوه های ویژه این است که نقشه راه مشخصی برای کارگردان وجود داشته باشد. در پروژه محمد رسول الله قرار بود با چند شرکت خارجی همکاری کنیم و در آنجا متوجه شدم که برخی مسائل برایشان کاملا حل شده است‌‌.

معتمدی درباره هوش مصنوعی بیان داشت: هوش مصنوعی ابزار نیست بلکه یک ایجنت است. هوش مصنوعی خروجی سرمایه‌گذاری غول‌های فناوری است و هدفشان این است که برده‌داری گسترده ایجاد کنند. ما اکنون پنجره بسیار کوتاهی داریم که درون این پنجره کوتاه اتفاق بدی رخ می‌دهد. به این دلیل که ابزار هوش مصنوعی در اختیار افراد قرار می‌گیرد، افراد می‌توانند به صورت انفرادی فیلم بسازند‌. این ابزار همانطور که برخی مشاغل را ازبین برده است بلکه چندین شغل هم‌ ایجاد می‌کند. ما باید هوش مصنوعی را بفهمیم زیرا رفتار انسانی ما را شبیه سازی می‌کند.

مجید شیخ انصاری در پاسخ به پرسشی درباره آموزش سینما درآینده گفت: اگر در دهه دوم زندگی هستید تمرکز خود را بر مهارت داستان‌گویی و نویسندگی بگذارید زیرا آن الگوهای پایه همچنان سرجای خود است و نیازهای روایی همچنان وجود دارند. پرامپت‌نویسی نیز می‌تواند دریچه‌ای روی فیلمسازان باز کند.

معتمدی در ادامه بیان کرد: در این دوره که تغییرات سرعت بالایی دارند ما باید به سیستم‌های نوین آموزشی توجه کنیم یعنی یاد گرفتن را یاد بگیریم.

امیر سحرخیز در ادامه این پنل فیلمی برای حاضران پخش کرد که همه اجزای آن توسط یک نفر و توسط هوش مصنوعی تولید شده است.

وی در ادامه افزود: نکته جالب توجه اینکه بوریس الداگسن چندی پیش با عکسی که توسط هوش مصنوعی ساخته بود جایزه جهانی سونی را دریافت کرد و هیچکدام از داوران متوجه این موضوع نشده بودند. سیر پیشرفت هوش مصنوعی در ۲ سال گذشته بسیار سریع و جالب توجه بوده است. ما اکنون باید درباره اتفاقاتی که رخ داده صحبت کنیم نه اتفاقاتی که قرار است رخ دهد.

این تهیه‌کننده با ارائه آماری گفت: طبق آماری در تولیدات سینما و تلویزیون آمریکا در بخش جلوه های ویژه، صداسازی و صداپیشگی، نگارش و توسعه داستان، انتخاب باریگر، بازاریابی و شبیه‌سازی افراد از هاش مصنوعی استفاده می‌کنند.

وی افزود: این پرسش وجود دارد که به تصویر تولید شده با هوش مصنوعی می‌توان گفت هنر را خیر؟ درواقع شاید هوش مصنوعی هنرمند نباشد اما به خروجی کار AI می‌توان گفت اثر هنری‌. چندی پیش جریانی در فضای انیمیشن علیه همه پلتفرم‌های تولید تصویر توسط هوش مصنوعی ایجاد شد. حرف این هنرمندان هم نقض کپی رایت توسط هوش مصنوعی بود اما نمی‌توان به طور واضح گفت که AI کپی از آثار دیگر است بلکه اندوخته‌های دانش و اطلاعات خودش را ارائه می‌کند.

وی درباره تاثیر AI بر مشاغل گفت: در سال ۲۰۱۸ نزدیک به ۵۵۵ هزار نفر در حوزه سینما و انیمیشن‌ آمریکا مشغول به کار بودند و در سال ۲۰۲۴ حدود ۱۱۸ هزار نفر شاغل بودند و این آمار تاثیر هوش مصنوعی بر مشاغل را نشان می‌دهد.

کامران سحرخیز در ادامه اين پنل بیان کرد: چیزی که در ترمیم و بازسازی به آن توجه نمی‌شود، بحث نگه داشتن ابزار و متریال موجود است. اکنون سرعت تکنولوژی به قدری بالا است که ما گاهی نمی‌توانیم یا فراموش می کنیم که داشته هایمان را حفظ کنیم.

وی افزود: برای تبدیل فیلم‌های نگاتو نیاز به تجهیزات مختلفی ازجمله صدا و تصویر داریم. باید برای ترمیم فیلم‌ها اولویت‌بندی کنیم و به خوبی از فیلم‌های گذشته نگه‌داری کنیم تا زمان مرمت آن‌ها فرا برسد.

این طراح جلوه‌های ویژه تاکید کرد: ما تصاویری داریم که مدام قابلیت بهتر شدن دارند. درنتیجه همواره باید لابراتوار و مخازن نگه‌داری از فیلم را داشته باشیم و از طرفی ابزار قدیمی خودمان را سالم و به‌روز نگه داریم. به طور مثال فیلم‌های زیادی در دنیا وجود دارد که چندین بار و با هزینه‌های زیادی ترمیم شده اند.

سحرخیز بیان داشت: بحث اصلی ما در حفظ و مرمت این است که چه فیلمی را با چه زمان و هزینه و اولویتی مرمت کنیم زیرا این کار بسیار پرهزینه است. در اینجا اهمیت فیلمخانه ملی مشخص می‌شود. فیلمخانه تمام این متریال را باید نگه دارد. درواقع بخش ترمیم و مرمت فیلم‌ها، بخش پرصدا و صدای سینما نیست اما بسیار مهم است و بخش خصوصی و دولتی باید دست در دست هم برای مرمت فیلم‌ها تلاش کنند زیرا حجم آثار نگاتیو بسیار زیاد است و ممکن است در آینده این آرشیو ازبین برود.

کامران سحرخیز در پایان بیان داشت در دنیای امروز ما باید با کپی پوزیتیو خداحافظی کنیم زیرا در مقایسه با نسخه نگاتیو کیفیت نازلی دارد و وقت و انرژی و هزینه زیادی برای مرمت آن نیاز است.